Rechten als zelfstandige

Zelfstandigen in hoofdberoep of meewerkende echtgenoten (maxistatuut) betalen sociale bijdragen en hebben daardoor recht op de volgende zaken:

Raadpleeg het overzicht van uw rechten als zelfstandige en welke organisaties u kunnen bijstaan.

Ziekte – en invaliditeitsverzekering

Het sociaal statuut van alle zelfstandigen in hoofdberoep (in regel met de sociale bijdragen) omvat een ziekte- en invaliditeitsverzekering die geneeskundige verzorging en arbeidsongeschiktheid dekt. De zelfstandige is dus net zoals werknemers en ambtenaren verzekerd tegen kleine en grote risico's (huisartsenbezoek, tussenkomst in de aankoop van geneesmiddelen). De verzekering inzake arbeidsongeschiktheid verschilt van de andere statuten. Onder bepaalde voorwaarden voorziet deze verzekering in een vervangingsinkomen als u uw beroepsactiviteit moet onderbreken wegens ziekte of ongeval. De zelfstandige heeft echter geen recht op tussenkomst tijdens de eerste 7 dagen arbeidsongeschiktheid. Bij een een arbeidsongeschiktheid van meer dan 7 dagen ontvangt hij een dagvergoeding zonder carensperiode*.

Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
  vanaf de 1ste tot de 12e maand * vanaf de 13e maand - zonder gelijkstelling vanaf de 13de maand - met gelijkstelling
Alleenstaande € 60,56 per dag € 60,56 per dag € 60,56 per dag
Samenwonende
gerechtigde
€ 46,45 per dag € 46,45 per dag € 51,93 per dag
Gerechtigde met
gezinslast
€ 76,42 per dag € 76,42 per dag € 76,42 per dag

Pensioen

De zelfstandige in hoofdberoep ontvangt aan het einde van zijn loopbaan een pensioen op basis van zijn inkomsten en op voorwaarde dat hij zijn sociale bijdragen heeft betaald.

Moederschapshulp

Moederschapsverlof en moederschapsuitkering

Vrouwelijke zelfstandigen hebben aan het einde van hun zwangerschap recht op een moederschapsuitkering en dit gedurende de periode van moederschapsverlof. De periode van moederschapsrust duurt maximaal 12 ononderbroken weken of 18 weken indien de moederschapsrust halftijds wordt opgenomen en bestaat uit een verplicht en facultatief deel. Voor een tweeling krijgt u een extra facultatieve week rust of 2 weken als u een deel van het moederschapsverlof halftijds opneemt.

Vrijstelling van bijdragen na de bevalling

Naast de moederschapsuitkering kan u ook een vrijstelling van betaling van sociale bijdragen bekomen voor het kwartaal dat op het kwartaal van de geboorte volgt.

Moederschapshulp

Na de bevalling hebben moeders recht op 105 gratis dienstencheques als ze na hun bevallingsrust een beroepsactiviteit hervatten. Zo krijgen vrouwelijke zelfstandigen extra hulp.

Vaderschapsverlof en vaderschapsuitkering

Zelfstandigen die vader of mee-ouder worden ingevolge de geboorte van een kind hebben recht op vaderschapsverlof en bijgevolg op een uitkering voor maximum 15 dagen onderbreking of een uitkering voor maximum 8 dagen onderbreking aangevuld met een éénmalige premie van 135 euro ter compensatie van kosten gemaakt via een erkend systeem van huishoudhulp (Dienstencheques).

Overbruggingsrecht

Wordt u door omstandigheden gedwongen uw zelfstandige activiteiten stop te zetten of tijdelijk te onderbreken? Dan kan u het overbruggingsrecht aanvragen.

Voor wie?

U kan het overbruggingsrecht aanvragen als u in hoofdberoep bent aangesloten. Dat kan ook zijn als meewerkende partner, helper of werkend vennoot.

Tip : U vindt uw statuut terug op onze vervaldagberichten

Voor welke situaties kan ik een aanvraag indienen?

  • Onderbreking/stopzetting door omstandigheden buiten uw wil:

Het gaat hierbij om: natuurrampen, brand, beschadiging, (beroeps)allergie of beslissing van een derde economische actor of een gebeurtenis met economische impact. Onder dit laatste vallen situaties van buitenaf die een onmiddellijke impact hebben op uw activiteiten zoals langdurige wegenwerken, een crisis in uw sector, het verlies van uw grootste klant, een beslissing van een franchisehouder of bijvoorbeeld als de door u geholpen zelfstandige ziek valt waardoor u als helper zonder werk valt.

Ook bij een persoonlijk failliet of het failliet van de vennootschap waarin u actief was als zaakvoerder, bestuurder of werkend vennoot kunt u een aanvraag indienen. Alle zelfstandige activiteiten dienen stopgezet te zijn als gevolg van dit faillissement.

  • U bevindt zich in economische moeilijkheden:

Meer specifiek geniet u van een leefloon, heeft u recent (minder dan 12 maanden geleden) een vrijstelling van sociale bijdragen bekomen of heeft u een laag inkomen van minder dan het wettelijk minimum van een zelfstandige in hoofdberoep.

Was u actief in vennootschapsverband, dan dient de procedure tot ontbinding en vereffening gestart te zijn op het moment van stopzetting én mag er geen/een beperkt vermogensvoordeel genoten worden.

Nieuw sinds dit jaar is dat een helper of meewerkende echtgenoot die zich in één van bovenvermelde situaties bevindt het overbruggingsrecht ook kan aanvragen zonder dat het vereist is dat de geholpen zelfstandige ook getroffen is door dezelfde situatie.

Wat zijn de voorwaarden?

  • U was verzekeringsplichtig gedurende het kwartaal van de stopzetting en de drie voorafgaande kwartalen.
  • U was zelfstandige in hoofdberoep, onder art 37 of als student-zelfstandige en u was ten minste de minimumbijdragen van een zelfstandige in hoofdberoep verschuldigd gedurende het kwartaal van de stopzetting en de drie voorafgaande kwartalen.
  • Op het moment van de stopzetting of onderbreking oefende u geen enkele beroepsactiviteit uit.
  • U heeft uw hoofdverblijfplaats in België.
  • U heeft uw basispakket van 12 maanden financiële uitkering en 4 kwartalen behoud sociale rechten nog niet opgebruikt of hebt nieuwe rechten kunnen opbouwen.
  • U heeft minstens 4 kwartalen effectief betaald als zelfstandige in hoofdberoep of voor minstens 4 kwartalen pensioenrechten opgebouwd als zelfstandige tijdens de laatste 16 kwartalen (kwartaal van het feit en de 15 voorafgaande kwartalen).

Vanzelfsprekend zijn er nog bijkomende voorwaarden verbonden aan elke specifieke situatie. Om alle voorwaarden met betrekking tot uw situatie te kennen, kunt u contact opnemen met uw Client Advisor.

Waar heb ik recht op?

U kunt per aanvraag tot 12 maanden lang een uitkering genieten met gedurende maximum 4 kwartalen het behoud van enkele sociale rechten (terugbetaling geneeskundige verzorging, en arbeidsongeschiktheids-, invaliditeits- en moederschapsuitkeringen).

Opgelet: afhankelijk van uw situatie of de reden van stopzetting, kan dit minder zijn. Ook houdt u er best rekening mee dat deze periode niet telt in de opbouw voor uw pensioen.

Het behoud van sociale rechten begint te lopen vanaf het kwartaal volgend op het kwartaal waarin uw situatie zich voordeed.

Indien u in aanmerking komt voor het overbruggingsrecht wordt er rekening gehouden met twee periodes voor de bepaling van de uitbetalingen.

In een eerste periode bekijken we uw rechten per week.

Deze periode gaat in op de dag van de onderbreking en eindigt uiterlijk op de laatste dag van de daaropvolgende kalendermaand. Tijdens deze periode wordt de uitkering toegekend per 7 opeenvolgende dagen. Om recht te hebben op een uitkering moet uw onderbreking dus minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen duren. Het bedrag van de weekuitkering is gelijk aan 25% van het maandbedrag.

In de tweede periode ontvangt u de uitkering per maand. Deze periode start op de eerste dag van de tweede kalendermaand na uw stopzetting.

Aangezien uw recht vanaf deze periode per maand wordt bepaald, geldt dat voor maanden waarin niet alle voorwaarden zijn voldaan, u geen uitkering kan ontvangen en het behoud van rechten voor dat kwartaal kan verliezen.

Hieronder vindt u de bedragen van de uitkeringen:

  • Zonder gezinslast (op vlak van de mutualiteit): 1.574,68 EUR
  • Met gezinslast (op vlak van de mutualiteit): 1.967,73 EUR

Kan ik een nieuwe aanvraag indienen voor een nieuwe situatie?

Vóór 2023 kon u gedurende uw hele loopbaan slechts maximaal 12 maanden uitkering genieten en 4 kwartalen van het behoud van enkele sociale rechten. Deze kon u voor meerdere situaties aanvragen, zolang u nog maanden en kwartalen over had bij een volgende gebeurtenis.

Vanaf dit jaar kunt u uw rechten opnieuw aanvullen. Deze opbouw gebeurt op basis van het aantal kwartalen waarin u pensioenrechten heeft opgebouwd tussen uw laatste onderbreking of stopzetting en de nieuwe:

Aantal kwartalen met opbouw rechten op pensioen

Bijkomende maanden uitkering mogelijk

Bijkomende kwartalen behoud rechten mogelijk

< 12

3

1

Tussen 12 en 15

4

1

Tussen 16 en 19

5

1

Tussen 20 en 23

6

2

Tussen 24 en 27

7

2

Tussen 28 en 31

8

2

Tussen 32 en 35

9

3

Tussen 36 en 39

10

3

Tussen 40 en 43

11

3

 ≥ 44

12

4

Per gebeurtenis of ‘feit’ kunt u slechts genieten van maximum 12 opeenvolgende maanden uitkering en 4 kwartalen behoud van enkele sociale rechten. Het overbruggingsrecht heeft uiteindelijk als doel om u een periode te helpen overbruggen en u zo de kans te geven een nieuwe beroepsactiviteit te zoeken.

Kan ik het overbruggingsrecht cumuleren met een andere uitkering of activiteit?

Vroeger was iedere cumulatie met een andere beroepsactiviteit of vervangingsinkomen uitgesloten. Voor situaties vanaf 1/1/2023 is dit, onder bepaalde voorwaarden, wel mogelijk.

Cumulatie met een beroepsactiviteit:

Zoals toegelicht bij ‘Waar heb ik recht op?’ maken we een verschil tussen twee periodes van toekenning: een eerste waarin we per week uw recht bepalen en een tweede waarin dit per maand wordt onderzocht.

In de eerste periode kunt u het overbruggingsrecht niet cumuleren met een beroepsactiviteit. Hebt u een hervatting van uw zelfstandige activiteit of start u een nieuwe beroepsactiviteit, dan ontvangt u geen uitkering(en) voor die week (of weken).

In de tweede periode kunt u het overbruggingsrecht wel cumuleren met een beroepsactiviteit, onder de volgende voorwaarden:

  • U kunt maximaal drie maanden het overbruggingsrecht met een nieuwe beroepsactiviteit of een hervatting cumuleren. Deze drie maanden hoeven niet noodzakelijk opeen te volgen maar de uitkering voor deze maanden zakt wel per maand. Voor de eerste maand ontvangt u nog 75% van de uitkering, voor de tweede maand 50% en ten slotte nog 25%.
  • Om recht te hebben op cumulatie moet u vooraf minstens evenveel maanden van de volledige uitkering genoten hebben. Als u slechts één maand de volledige uitkering genoot, kunt u slechts één maand cumuleren. Genoot u twee maanden de volledige uitkering, dan kunt u twee maanden cumuleren en u kunt drie maanden cumuleren nadat u minstens eerder voor drie maanden de een volledige uitkering genoot.

Opgelet : voor de bepaling van hoeveel maanden we kunnen uitbetalen, kijken we niet naar het bedrag dat kon worden uitbetaald per maand, maar voor hoeveel maanden u reeds een uitbetaling genoot.

Eventuele maanden waarin u uw activiteiten cumuleert en een gedeeltelijke uitkering ontvangt (van 75%, 50% of 25%), worden volledig afgetrokken uit de maximale periode van 12 maanden waarin u het overbruggingsrecht kunt ontvangen.

Cumulatie met een vervangingsinkomen:

U kan voortaan de uitkering in het kader van het overbruggingsrecht ook in beperkte mate cumuleren met een ander vervangingsinkomen, onder de volgende voorwaarde:

Het bedrag van het vervangingsinkomen dat u reeds genoot voor de periode in kwestie, trekken we af van het bedrag van de uitkering overbruggingsrecht waar u zonder de cumulatie recht op zou hebben en enkel het eventuele verschil kunnen wij u uitbetalen.

Dit is het cumulplafond. Zo kunt u het verschil ontvangen indien uw andere uitkering een lager bedrag is en ontvangt u evenveel als een zelfstandige zonder andere uitkering in verder wel dezelfde situatie.

Hoe vraag ik het overbruggingsrecht aan?

U dient uw aanvraag uiterlijk de laatste dag van het tweede kwartaal volgend op uw stopzetting/onderbreking per aangetekende naar ons te sturen :

Ursulinenstraat 2, 1000 Brussel of af te geven op één van onze kantoren. Vraag daarbij zeker naar een ontvangstbevestiging.

De postdatum of datum van onze ontvangstbevestiging is de datum van uw aanvraag. Aanvragen afgestempeld na deze uiterlijke indiendatum mogen wij niet meer aanvaarden.

Uw aanvraag moet voorzien zijn van de in het aanvraagformulier gevraagde attesten. Als u een attest later inzendt, dan kunnen wij uw recht pas onderzoeken nadat uw aanvraag volledig in ons bezit is.

Hieronder vindt u het aanvraagformulier :

Overbruggingsrecht 2023 - aanvraagformulier

Nog vragen ?

Uw Client Advisor helpt u graag verder. Neem gerust contact met ons op.

Mantelzorg

De zelfstandige kan zijn activiteit tijdelijk volledig (100 %) of gedeeltelijk (minstens 50 %) onderbreken om te zorgen voor een naaste (echtgenoot of partner, bloed- of aanverwant tot de 2e graad, persoon die deel uitmaakt van het gezin) die zwaar ziek is of palliatieve zorgen nodig heeft, of voor een gehandicapt kind jonger dan 25 jaar. In dat geval ontvangt hij een maandelijkse uitkering gedurende maximum 6 maanden per aanvraag en met een maximum van 12 maanden tijdens zijn ganse loopbaan.

Uitkeringen door het sociaal verzekeringsfonds:

Mantelzorg (maximum 12 maanden)
Gedeeltelijke onderbreking € 787,34 per maand
Volledige onderbreking € 1.574,68 per maand

 De ernstig zieke persoon of de persoon die palliatieve zorgen nodig heeft, kan zijn:

  • de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner
  • een bloed- of aanverwant tot de tweede graad
  • een persoon die op hetzelfde adres als de zelfstandige is ingeschreven

De zelfstandige beroepsactiviteit kan ofwel volledig (100%) ofwel gedeeltelijk (minstens 50%) onderbroken worden en moet minstens een maand duren, tenzij de verzorgde persoon eerder overlijdt.

De maandelijkse uitkering mantelzorg bedraagt nu 1.454,81 euro bij een volledige onderbreking en 727,41 euro bij een gedeeltelijke onderbreking. Zij kan tijdens de totale loopbaan maximum 12 maanden toegekend worden.

Bij een volledige onderbreking is er, per periode van drie opeenvolgende maanden, naast de uitkering in bepaalde gevallen eveneens vrijstelling van bijdragebetaling voor een kwartaal, met behoud van de socialezekerheidsrechten. Die vrijstelling is beperkt tot vier kwartalen tijdens de totale loopbaan.

De aanvraag voor de uitkering wordt ingediend bij het sociaal verzekeringsfonds van de zelfstandige.

Download het formulier.

Rouwverlof

Bij overlijden van een familielid kan u van een uitkering genieten als u naar aanleiding van deze gebeurtenis uw activiteit onderbreekt. Deze onderbreking geldt voor maximaal 10 dagen.

Download het formulier.