Werkzaamheden op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: verplichte basisveiligheidsopleiding en verbetering van de communicatie

Van  DE BOECK Ilona - Legal advisor Sr. , op 27 April 2023

Sinds 15 april jl. is elke aannemer ertoe gehouden aan zijn werknemers een basisveiligheidsopleiding met betrekking tot tijdelijke of mobiele bouwplaatsen te verstrekken om op een tijdelijke of mobiele bouwplaats werkzaamheden uit te voeren met betrekking tot het realiseren van het bouwwerk. Daarnaast wordt ook een communicatieplicht ingevoerd voor werkgevers die werken uitvoeren op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.

---

De basisveiligheidsopleiding

Principe

De basisveiligheidsopleiding die de werkgever die werkzaamheden wenst uit te voeren op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, moet voorzien voor zijn werknemers, heeft een totale duur van tenminste acht uur. Zij heeft tot doel de werknemers bewust te maken van de risico's die aanwezig kunnen zijn op een tijdelijke of mobiele bouwplaats, ongeacht of deze risico's voortvloeien uit hun eigen activiteiten of uit de activiteiten van andere aannemers die aanwezig zijn of zullen zijn op de bouwplaats.

Deze opleiding moet niet alleen gevolgd worden door de werknemers van een aannemer, maar ook door de werkgevers die zelf een beroepsactiviteit op de bouwplaats uitoefenen en door de zelfstandigen.

De basisveiligheidsopleiding heeft ten minste de volgende doelstellingen:

1° beschikken over een basiskennis van de rol en de taken van de actoren betrokken bij tijdelijke of mobiele bouwplaatsen;

2° beschikken over een basiskennis betreffende de organisatie van een efficiënte samenwerking op een tijdelijke of mobiele bouwplaats, met het oog op de veiligheid en gezondheid op de bouwplaats en het welzijn op het werk;

3° beschikken over een basiskennis van de algemene preventiebeginselen bedoeld in artikel 5 van de wet;

4° kennis hebben van de toepassing van de passende preventiemaatregelen;

5° inzicht hebben in en toepassen van veilig en gezond gedrag op een tijdelijke of mobiele bouwplaats.

Uitzonderingen

De werknemers die werkzaamheden uitvoeren op een tijdelijke of mobiele bouwplaats worden vermoed te beschikken over de kennis van een basisveiligheidsopleiding, indien één van de volgende voorwaarden is vervuld:

1° ofwel beschikken zij over een attest (bvb. een VCA-attest) waaruit blijkt dat zij de bovenvermelfde kennis (1° tot 5°) hebben verworven door het volgen van een andere opleiding;
2° ofwel kunnen zij aantonen dat zij in de afgelopen tien jaar tenminste vijf jaar ervaring hebben verworven door het uitvoeren van werkzaamheden op een tijdelijke of mobiele bouwplaats.

Specifieke uitzonderingen zijn eveneens voorzien voor werkgevers en zelfstandigen gevestigd in andere EU-landen.

Tijdstip

Indien mogelijk wordt de basisveiligheidsopleiding aan de werknemer verstrekt vooraleer de werkzaamheden op de tijdelijke of mobiele bouwplaats worden aangevat en, in elk geval, binnen een termijn van één maand nadat de werknemer de werkzaamheden heeft aangevat.

De basisveiligheidsopleiding wordt op regelmatige tijdstippen herhaald, tenzij de werkgever kan aantonen dat de kennis van de werknemers actueel blijft, door middel van regelmatige of continue opleiding en informatieverstrekking, en door praktijkervaring.

Op niveau van de sector

Wanneer in een bepaalde sector of onderneming strengere regels of praktijken van toepassing zijn op het vlak van opleiding voor het veilig en gezond werken op een bouwplaats en indien deze regels of praktijken de doelstellingen van de basisveiligheidsopleiding respecteren, dan hebben deze regels voorrang op de regels die in verband met de basisveiligheidsopleiding in het koninklijk besluit met betrekking tot tijdelijke of mobiele bouwplaatsen worden vastgesteld.

Collectieve arbeidsovereenkomsten die gesloten worden in een paritair comité dat bevoegd is voor de werkgevers en werknemers die werkzaamheden uitvoeren op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen kunnen een aantal specifieke regels vaststellen:

• de inhoud en de nadere regels betreffende de basisveiligheidsopleidingen;
• de voorwaarden waaronder werknemers kunnen worden vrijgesteld van het volgen van de basisveiligheidsopleiding, voor zover deze kunnen aantonen dat ze de kennis verworven hebben op een andere wijze;
• indien het paritair comité beschikt over een sectorale vormingsinstelling, het belasten van een sectorale vormingsinstelling met het organiseren en geven van de opleiding.

In het paritair comité van de bouwsector werd er op 12 mei 2022 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten over de basisveiligheidsopleiding, die algemeen verbindend werd verklaard bij koninklijk besluit van 17 februari 2023. Wij verwijzen u hiervoor naar hoofdstuk 6301 van onze sectorale documentatie.

Verbetering van de communicatie

In elk geval zorgt de werkgever ervoor dat de werknemers, voorafgaand aan de tewerkstelling op de bouwplaats, de nodige informatie over de risico's en preventiemaatregelen verbonden aan het werken op een tijdelijke of mobiele bouwplaats hebben ontvangen en kan hij aantonen dat de werknemers deze informatie wel degelijk hebben ontvangen en begrepen.

Het veiligheids- en gezondheidsplan moet een aantal regels bevatten met betrekking tot de verbale en non-verbale communicatie op de bouwplaats:

• regels inzake het verspreiden van informatie, instructies en bevelen aan de personen die werken op de bouwplaats, zodat zij deze te allen tijde begrijpen en daadwerkelijk kunnen toepassen;
• de mogelijkheid voor deze personen om zich door middel van geschikte communicatiemiddelen verstaanbaar te maken;
• het vastleggen van praktische afspraken over de communicatie en verstaanbaarheid wanneer deze personen zich in een meertalige omgeving bevinden.

Inwerkingtreding

Deze regelgeving treedt in werking op 15 april 2023. Er wordt wel voorzien in een overgangsregeling voor de personen die op 15 april 2023 reeds werkzaam zijn op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. Zij moeten uiterlijk op 15 april 2024 de basisveiligheidsopleiding hebben gevolgd.

 

Bron: Koninklijk besluit van 7 april 2023 tot vaststelling van een basisveiligheidsopleiding met betrekking tot tijdelijke of mobiele bouwplaatsen en tot verbetering van de communicatie op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen (1), B.S. 14 april 2023.