Feestdagen in 2023: vervangingsdagen al vastgelegd?

Van  VERBRUGGEN Frank - Legal Manager, op 1 November 2022

De wettelijke feestdagen van 2023 zijn gekend. Tijdens deze dagen mogen werknemers van de privésector in principe niet worden tewerkgesteld. De werkgever moet deze dagen wel betalen. Feestdagen die samenvallen met een zondag of een andere gewone inactiviteitsdag in de onderneming (meestal een zaterdag) moeten in hetzelfde jaar worden vervangen door een gewone activiteitsdag in de onderneming. De vervangingsdagen moeten vóór 15 december 2022 in de lokalen van de onderneming worden aangeplakt in de vorm van een gedateerd en ondertekend bericht.

Wanneer vallen de wettelijke feestdagen in 2023?

De tien wettelijke feestdagen in 2023 zijn als volgt:

Nieuwjaar	Zondag 01/01/2023 (*)
Paasmaandag	Maandag 10/04/2023
Feest van de arbeid	Maandag 01/05/2023
O.L.H. Hemelvaart	Donderdag 18/05/2023
Pinkstermaandag	Maandag 29/05/2023
Nationale feestdag	Vrijdag 21/07/2023
O.L.V. Hemelvaart	Dinsdag 15/08/2023
Allerheiligen	Woensdag 01/11/2023
Wapenstilstand	Zaterdag 11/11/2023 (*)
Kerstmis	Maandag 25/12/2023

(*) In 2023 moeten de feestdagen Nieuwjaar (zondag 1 januari) en Wapenstilstand (zaterdag 11 november) waarschijnlijk worden vervangen. 

Ter herinnering: de regionale feestdagen (11 juli voor de Vlaamse Gemeenschap, 27 september voor de Franse Gemeenschap en 15 november voor de Duitstalige Gemeenschap) zijn geen wettelijke feestdagen.

Hoe vervangingsdagen vaststellen van feestdagen die op een gewone inactiviteitsdag vallen?

Feestdagen die samenvallen met een zondag of een gewone inactiviteitsdag in de onderneming moeten worden vervangen door een gewone activiteitsdag in de onderneming. De vervangingsdag kan vóór of na de vervangen dag worden vastgelegd maar moet verplicht in hetzelfde kalenderjaar vallen.

De vervanging kan op verschillende manieren worden vastgelegd:

Op sectoraal vlak

Het is mogelijk dat een collectieve arbeidsovereenkomst afgesloten in het paritair (sub)comité de vervangingsdag vastlegt voor alle ondernemingen van de sector. Zulke collectieve arbeidsovereenkomst moet vóór 1 oktober 2022 afgesloten zijn. Deze beslissing moet uiterlijk op diezelfde datum aan de minister van Werk worden meegedeeld. Bovendien moet de collectieve arbeidsovereenkomst algemeen verbindend worden verklaard bij koninklijk besluit. In voorkomend geval vindt u deze collectieve arbeidsovereenkomst in de sectorale documentatie (Hfst. 09) op onze website www.groups.be.

Collectief

Als op niveau van het paritair (sub)comité geen beslissing werd genomen of als deze beslissing niet algemeen verbindend werd verklaard bij koninklijk besluit, dan kan de vervangingsdag als volgt worden vastgelegd: 

• Bij beslissing van de ondernemingsraad;
• Als er geen ondernemingsraad bestaat of als deze raad geen beslissing heeft genomen, via een akkoord tussen de werkgever en de vakbondsafvaardiging van de onderneming;
• Bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, via een collectief akkoord tussen de werkgever en alle werknemers van de onderneming. 

Individueel

Bij gebrek aan collectieve beslissing kan de vervangingsdag individueel worden vastgelegd via een akkoord tussen de werkgever en elke werknemer. 

 

De collectief vastgelegde vervangingsdagen moeten vóór 15 december 2022 in de lokalen van de onderneming worden aangeplakt in de vorm van een gedateerd en ondertekend bericht. Een kopie van dit bericht moet als bijlage bij het arbeidsreglement worden gevoegd. Ten slotte moet de werkgever binnen acht dagen na de inwerkingtreding een kopie van dit bericht sturen naar het Toezicht op de sociale wetten van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg van zijn streek.

Als er geen akkoord is voor de vaststelling van de vervangingsdag, wordt de feestdag vervangen door de eerste activiteitsdag van de onderneming die op de feestdag volgt. Het betreft dus niet de eerste werkdag van de werknemer.

En voor deeltijdse werknemers?

Alleen feestdagen die samenvallen met een zondag of een gewone inactiviteitsdag in de onderneming, namelijk zoals bepaald in het uurrooster van de deeltijdse werknemers van de onderneming, moeten worden vervangen.

Er bestaan bijzondere regels voor deeltijdse werknemers :

Deeltijdse werknemers met een een vast uurooster

Deeltijdse werknemers met een vast uurrooster hebben enkel recht op de feestdagen of vervangingsdagen die samenvallen met hun gewone activiteitsdagen. We hebben gezien dat een feestdag die op een gewone inactiviteitsdag in de onderneming valt, moet worden vervangen door een gewone activiteitsdag. Als de vervanging van die dag op ondernemingsvlak werd vastgelegd of als die dag automatisch werd vervangen door de eerste activiteitsdag die op de feestdag volgt, kan de deeltijdse werknemer met een vast uurrooster aanspraak maken op die dag als hij samenvalt met een van zijn gewone activiteitsdagen.

Deeltijdse werknemers met een veranderlijk uurrooster

Deeltijdse werknemers met een veranderlijk uurrooster hebben recht op de toekenning en betaling van de feestdagen of vervangingsdagen die samenvallen met hun activiteitsdagen volgens het uurrooster dat door de werkgever werd meegedeeld. Als hun uurrooster geen prestaties voorziet op de feestdag of de vervangingsdag, dan kunnen ze geen aanspraak maken op de toekenning van een vervangingsdag maar enkel op compenserend loon voor deze feestdag in verhouding tot de normale arbeidsdagen in de onderneming. Dit compenserend loon stemt overeen met het loon dat de werknemer verdiende tijdens de 4 weken die aan de feestdag voorafgaan, gedeeld door het aantal dagen waarop effectief werd gewerkt in de onderneming tijdens deze 4 weken. Een deeltijdse werknemer met een veranderlijk uurrooster heeft dus altijd recht op de betaling van 10 feestdagen per jaar. In tegenstelling tot een deeltijdse werknemer met een vast uurrooster gaat het loon voor een feestdag echter niet altijd gepaard met de toekenning van een rustdag.