In de strijd tegen de sociale en fiscale fraude werd de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de betaling van sociale en fiscale schulden ingevoerd. Vanaf 28 augustus 2015 wordt deze aansprakelijkheid uitgebreid tot de opdrachtgever.
De programmawet van 10 augustus 2015 (BS van 18 augustus 2015) voorziet deze uitbreiding.
Waaruit bestaat de hoofdelijke aansprakelijkheid?
De opdrachtgever (of aannemer) die voor bepaalde werken of activiteiten beroep doet op een aannemer (of een onderaannemer) die op het ogenblik van afsluiting van het contract sociale of fiscale schulden heeft, is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de schulden van zijn medecontractant.
Om op sociaal vlak aan deze aansprakelijkheid te ontsnappen, moet de opdrachtgever (of de aannemer) bij elke betaling 35% van het bedrag van de factuur (exclusief btw) inhouden en doorstorten aan de RSZ. De portaalsite van de sociale zekerheid (www.socialsecurity.be) biedt de mogelijkheid om na te gaan of de inhouding moet worden uitgevoerd bij de betaling van een factuur aan een medecontractant (klik op de tab "consulteren inhoudingsplicht Sociale Zekerheid" rechts op de pagina en voer het ondernemingsnummer van de aannemer in)
Om op fiscaal vlak aan deze aansprakelijkheid te ontsnappen, moet de opdrachtgever (of de aannemer) bij elke betaling 15% van het bedrag van de factuur (exclusief btw) inhouden en doorstorten aan de fiscus. Via "My Minfin" kan worden nagegaan of er al dan niet verplichting tot inhouding is (u logt in met uw elektronische identiteitskaart en gaat daarna naar -> menu "e-services", u klikt op "attesten" en na het ondernemingsnummer van de aannemer te hebben ingevoerd, klikt u op de knop "consulteren").
Enkel wanneer de inhoudingen en stortingen correct werden uitgevoerd, zal de hoofdelijke aansprakelijkheid niet worden toegepast. De storting van de ingehouden bedragen heeft dus een bevrijdend karakter.
Wat werd gewijzigd?
De aannemer zonder personeel die hoofdelijk aansprakelijk wordt gesteld en de aannemer die bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid als werkgever zonder eigen sociale schulden is geïdentificeerd en hoofdelijk aansprakelijk wordt gesteld, zijn aangegeven als schuldenaar in de databank die voor het publiek toegankelijk is indien deze aannemers de geëiste bedragen niet vereffenen binnen 30 dagen na verzending van een aangetekende ingebrekestelling.
Naast de aannemer zal voortaan ook de opdrachtgever die hoofdelijk aansprakelijk wordt gesteld in de databank worden aangegeven als schuldenaar indien hij de betaling van de geëiste bedragen niet uitvoert binnen 30 dagen na verzending van een aangetekende ingebrekestelling.
Trapsgewijze hoofdelijke aansprakelijkheid ook voor de opdrachtgever?
In 2012 werd het systeem van trapsgewijze aansprakelijkheid opnieuw ingesteld. Het betreft een systeem van subsidiaire ketenaansprakelijkheid dat wordt toegepast wanneer de volgende drie voorwaarden zijn vervuld:
- op het ogenblik van het sluiten van het contract heeft de onderaannemer sociale en/of fiscale schulden die aan inhouding op factuur onderworpen zijn;
- op het ogenblik van de betaling van de factuur door zijn medecontractant heeft ook de onderaannemer sociale en/of fiscale schulden die aan inhouding op factuur onderworpen zijn;
- de medecontractant laat na om de inhoudingen toe te passen en ze door te storten aan de RSZ en/of de fiscus.
In feite wordt in de eerste plaats de rechtstreekse hoofdelijke aansprakelijkheid tussen de twee medecontractanten toegepast.
Als het gevorderde bedrag van de hoofdelijke aansprakelijkheid niet wordt betaald, bestaat de subsidiaire aansprakelijkheid erin de aannemer en elke onderaannemer hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de betaling ervan. De aansprakelijkheid wordt in chronologische volgorde toegepast ten opzichte van de andere aannemers die in een vorig stadium tussenkwamen wanneer de aannemer-opdrachtgever nagelaten heeft de gevorderde bedragen binnen 30 dagen na de betekening van een dwangbevel te vereffenen.
Deze trapsgewijze aansprakelijkheid, die tot nu toe enkel gold voor aannemers en hun onderaannemers, wordt nu uitgebreid naar de opdrachtgever die de laatste in de keten is.
Welke sectoren zijn betrokken?
De hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale en fiscale schulden bestaat al sinds 1978 in de sector voor werken in onroerende staat (met inbegrip van de schoonmaak en de land- en tuinbouwsector). Op 1 september 2012 werd ze uitgebreid naar de bewakingssector en op 1 november 2013 naar de vleessector.