Wat als uw personeelsfeest slecht afloopt?

Van  ISLAMI Lindiana - Legal advisor, op 21 Oktober 2022

Vele ondernemingen organiseren diverse activiteiten met de bedoeling om de sociale banden tussen hun werknemers te versterken,. Waarmee moet rekening worden houden?

Een van uw werknemers is slachtoffer van een ongeval tijdens het personeelsfeest. Is dit een arbeidsongeval?

De wet definieert een arbeidsongeval als “elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel veroorzaakt”.  

Is deze definitie van toepassing op ongevallen die tijdens personeelsfeesten gebeuren? Volgens de rechtspraak wel. De rechtspraak is namelijk van oordeel dat de werknemer onder het gezag van zijn werkgever staat.  Het heeft dan ook weinig belang of de werknemers vrijwillig aan het feest deelnemen, of het feest na de arbeidsuren of buiten de lokalen van de onderneming plaatsvindt.

Het feest moet echter door de werkgever georganiseerd zijn. Zo niet, oefent de werkgever geen gezag uit over zijn werknemers. Als de werknemers beslissen om de festiviteiten voort te zetten door bijvoorbeeld na het feest naar een café te gaan en daar een ongeval gebeurt, dan wordt dit niet beschouwd als een arbeidsongeval.

Is terbeschikkingstelling van alcoholische dranken in dat kader toegestaan?

Overmatig alcoholgebruik is zeker geen goed idee. Dit kan namelijk worden beschouwd als een fout van de werkgever waardoor hij burgerrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld. Bij ongeval kan hij bovendien strafrechtelijk worden gesanctioneerd wegens schuldig verzuim.

Uit voorzorg wordt dan ook aangeraden om het personeel te bewust te maken voor de gevaren van alcohol door bijvoorbeeld affiches uit te hangen vóór het feest en blaastesten te laten uitvoeren bij het verlaten van het feest.

Voor het overige zal alles afhangen van het preventiebeleid inzake het gebruik van alcohol en drugs dat door de onderneming in haar arbeidsreglement is voorzien. In het kader van dat beleid kiest de werkgever ofwel voor ‘zero tolerance’ met betrekking tot de beschikbaarheid en het gebruik van alcohol op de werkplaats, ofwel staat hij dit in redelijke mate toe, bijvoorbeeld ter gelegenheid van feestelijke evenementen die aan de onderneming gebonden zijn. In dit laatste geval zal een redelijk gebruik van alcoholische drank toegestaan zijn.

Voor meer informatie betreffende de invoering van een alcoholconsumptiebeleid op de werkvloer, kan u ons voorgaand artikel raadplegen: Alcohol op het werk: hoe reageren?

Zou een werknemer in staat van dronkenschap tijdens het personeelsfeest om dringende reden ontslagen kunnen worden?

Dronkenschap kan een ontslag om dringende reden rechtvaardigen. De dringende reden in geval van dronkenschap moet geval per geval worden onderzocht rekening houdend met de omstandigheden van het alcoholgebruik. 

Het foutieve karakter van de staat van dronkenschap wordt soepeler beoordeeld bij dronkenschap tijdens een receptie die door de werkgever wordt georganiseerd of toegestaan en waarbij alcoholgebruik wordt aanvaard. Die beoordeling is des te soepeler wanneer de werkgever (of de persoon die het werkgeversgezag uitoefent) zich zelf in staat van dronkenschap bevindt. Volgens de rechtspraak (1), behoort het de werkgever toe om het goede voorbeeld te geven.

Moet de werkgever vervoer voorzien voor de veilige terugkeer van zijn werknemers naar huis?

De werkgever mag niet uit het oog verliezen dat hij de wettelijke plicht heeft om toe te zien op de veiligheid van zijn werknemers. Om deze veiligheid te waarborgen en zijn eventuele aansprakelijkheid te beperken in geval van een ongeval in de lokalen van de onderneming na afloop van een feest waar flink gedronken werd, is het dan ook belangrijk duidelijke regels inzake alcoholgebruik vast te leggen. Het is ook  aanbevolen de terugkeer van de werknemers naar huis met een veilig vervoermiddel (openbaar vervoer, taxi, carpooling,...) te organiseren of hen minstens aan te moedigen om van dit soort vervoer gebruik te maken.

Wat als een werknemer slachtoffer wordt van een ongeval op de weg naar huis? Gaat het dan om een arbeids(weg)ongeval?

Een ongeval dat zich voordoet op het normale traject dat de werknemer moet afleggen om zich van zijn verblijfplaats te begeven naar de plaats waar hij werkt, en omgekeerd, is in principe gedekt door de arbeidsongevallenverzekering (indien alle voorwaarden zijn vervuld).

In principe wordt de zaal waar een ondernemingsfeest plaatsvindt, gelijkgesteld met de "arbeidsplaats". Het traject tussen de plaats van het feest en de woonplaats wordt dan ook beschouwd als weg van en naar het werk op voorwaarde dat de werknemer zonder onderbreking de normale weg heeft gevolgd.

Als de werknemer op de terugweg slachtoffer is van een verkeersongeval nadat hij naar een café is geweest na het personeelsfeest, dan wordt dit bijgevolg niet beschouwd als een ongeval op de weg van en naar het werk.

In dit kader merken we op dat de arbeidsongevallenverzekering lichamelijke, maar geen materiële schade vergoedt. Schade aan het voertuig wordt bijvoorbeeld niet vergoed.

Wat als het ongeval op de terugweg het gevolg is van de dronkenschap van de werknemer?

Voor de arbeidsongevallenverzekering is dronkenschap in principe geen uitsluitingsgrond.  Als schade aan een derde wordt berokkend, dan kan deze persoon zich niet tegen de werkgever keren als het ongeval niet tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de werknemer plaatshad. Het traject tussen de woonplaats en de plaats van tewerkstelling  wordt immers niet als professionele verplaatsing maar als privéverplaatsing beschouwd.

We verwijzen evenwel naar bovenstaande bedenkingen en aanbevelingen inzake  alcoholgebruik.  

Mag een werknemer de dag na een overmatig overgoten feest afwezig zijn (toegestane afwezigheid)?

Uiteraard is het antwoord op deze vraag is uiteraard negatief.. Bij afwezigheid moet de werknemer zijn werkgever onmiddellijk verwittigen en hem binnen een termijn van 2 dagen een medisch attest bezorgen, behalve als dit niet vereist is in het arbeidsreglement. De werkgever heeft altijd de mogelijkheid om een werknemer die door een medisch attest gedekt is te onderwerpen aan een medische controle.

Wanneer de werknemer geen medisch attest overmaakt, kan zijn werkgever hem indien nodig aanmanen om zijn afwezigheid te rechtvaardigen. In geval van ongerechtvaardigde afwezigheid, is de werkgever geen gewaarborgd loon verschuldigd. De werkgevers wordt aangeraden de werknemers te herinneren aan hun verplichtingen in geval van afwezigheid en hen op die manier af te raden de dag na een feest thuis te blijven.

Wanneer een werknemer te laat op het werk toekomt, is het aangeraden dit schriftelijk vast te stellen en de werknemer aan te manen om op tijd te komen. Herhaaldelijk ongerechtvaardigd te laat komen kan aanleiding geven tot een sanctie.

 

Bron

(1) Arbeidshof van Luik, 29 april 2019, R.G. n° 2018.