66 Recht op deconnectie

Paritair (sub-)Comité nr.:
222.00.00-00.00

Bijwerking: 31/03/2023
Geldig vanaf: 01/04/2023

1. Algemeen

Werkgevers die 20 of meer werknemers tewerkstellen moeten afspraken maken over het recht van werknemers op deconnectie als zij niet moeten werken en de modaliteiten om dit te bereiken zoals het gebruik van communicatiemiddelen zoals telefoons, sms en mails tijdens én vooral buiten de werkuren van de werknemer.

De maatregel bepaalt niet hoe moet geteld worden om te bepalen of er 20 werknemers worden tewerkgesteld. Bijgevolg is de telling een momentopname, geen gemiddelde, en moet er in "hoofden" geteld worden en niet in voltijdse equivalenten.

De wetgever heeft bepaald dat werkgevers met minstens 20 werknemer een bedrijfs-CAO moeten sluiten met oog op de nakoming van hun verplichtingen inzake het recht op deconnectie. Bij ontstentenis van een bedrijfs-CAO zullen ze  hun arbeidsreglement moeten wijzigen. Dit moet uiterlijk op 1 april 2023 gebeuren.

Indien op niveau van de sector of de NAR een collectieve arbeidsovereenkomst wordt gesloten die de nodige bepalingen bevat, vervalt de verplichting om een ondernemings-cao te sluiten of het arbeidsreglement te wijzigen.

2. PC 222

In het Paritair Comité voor de bedienden van de papier- en kartonbewerking werd op 21 maart 2023 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten betreffende het recht op deconnectie (nr. 178894/CO/222).

2.1. Toepassingsgebied

Alle ondernemingen binnen de papieren kartonverwerking die tenminste 20 werknemers tewerkstellen.

De sociale partners adviseren ondernemingen met minder dan 20 werknemers zich te inspireren aan de in deze collectieve arbeidsovereenkomst overeengekomen bepalingen.

2.2. Suppletief karakter

Onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst heeft een suppletief karakter en is slechts van toepassing op de ondernemingen in zoverre op bedrijfsvlak geen afwijkende regeling over deze materie is voorzien bij bedrijfsCAO of in het arbeidsreglement op datum van het sluiten van deze collectieve arbeidsovereenkomst of op latere datum.

2.3. Modaliteiten en toepassingsvoorwaarden van het recht op deconnectie

Met het oog op een beter evenwicht tussen het beroeps- en het privéleven van de werknemer gelden de volgende praktische modaliteiten voor de toepassing door de arbeiders van hun recht om niet bereikbaar te zijn buiten zijn uurroosters:

• buiten de op hen van toepassing zijnde uurroosters zijn de bedienden niet verplicht bereikbaar te zijn voor de werkgever (leidinggevenden, collega's, ondergeschikten). Dit houdt o.a, in dat de bedienden niet verplicht zijn werkgerelateerde e-mails, berichten, telefoongesprekken of andere vormen van communicatie te beantwoorden buiten de werkuren of werk te verrichten of op te volgen. Zij hebben ook het recht buiten de arbeidsuren en in het weekend, op feest- en vakantiedagen, alsmede tijdens perioden van schorsing van hun arbeidsovereenkomst, te deconnecteren en zich los te koppelen van de professionele digitale informatie- en communicatiestroom, zonder dat dit nadelige gevolgen kan hebben voor de arbeider;
• leidinggevenden zullen hun medewerkers niet contacteren buiten de op hen van de toepassing zijnde uurroosters, tenzij in geval van overmacht of een onvoorziene noodzakelijkheid die de terugkeer van de te contacteren werknemer niet kunnen afwachten;
• voor bedienden die oproepbaar/standby zijn voor dringende tussenkomsten of vervanging van afwezigen om het goed functioneren van de onderneming te garanderen of die deel uitmaken van een wachtdienst, blijven de hierover op ondernemingsvlak gemaakte afspraken gelden;
• voor bedienden die telewerk verrichten of zich omwille van de aard van hun functie regelmatig buiten de onderneming bevinden, gelden de op ondernemingsvlak gemaakte afspraken over zowel bereikbaarheid als onbereikbaarheid (ogenblikken waarop of de periodes tijdens welke de arbeider te bereiken of niet te bereiken moet zijn) tijdens de arbeidsuren;
• m.b.t. het gebruik van de communicatiemiddelen die niet direct verband houden met de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt verwezen naar het arbeidsreglement
  en/of andere afspraken op ondernemingsvlak.

2.4. Richtlijnen voor het gebruik van digitale communicatiemiddelen en -vormen

Om de efficiëntie van de communicatie te garanderen en een overvloed aan e-maiIs en andere berichten te voorkomen, bevelen de sectorale sociale partners de bedienden aan rekening te houden met de volgende praktische instructies en goede praktijken:

• ga steeds na of een e-mail of een ander bericht de meest passende en effectieve manier is om contact op te nemen met een collega;
• ga zorgvuldig en spaarzaam om met de functies "CC" of "BCC";
• vermijd het gebruik van de "reply to all' functie tenzij de boodschap ook iedereen aanbelangt;
• zorg voor een duidelijke onderwerpregel zodat de ontvanger onmiddellijk de inhoud kan identificeren;
• gebruik de functie "hoge prioriteit" enkel voor urgente en belangrijke berichten;
• overweeg het gebruik van andere communicatiemiddelen (in persoon, telefoon) voor zaken die echt prioritair zijn;
• gebruik "regels" voor het instellen van e-mail, bv. het bundelen van e-mails gelinkt aan een bepaalde vergadering, onderwerp, klant of persoon, om zo een beter overzicht te behouden;
• stel in geval van geplande afwezigheid een out-of-office, automatisch antwoord in. Een goed out-of-office bericht bevat de melding dat je momenteel niet beschikbaar bent, wanneer je weer terug bent en wie gecontacteerd kan worden in jouw plaats. Je kunt een automatisch antwoord ook gebruiken om te bevestigen dat een e-mail is ontvangen (maar momenteel niet behandeld kan worden);
• concentreer het behandelen van a-malls op bepaalde afgebakende momenten van de werkdag, bv. aan het begin van elk werkblok;
• weet dat mails in de regel geen onmiddellijk antwoord behoeven en dat vragen vaak aan meerdere mensen tegelijk gesteld worden;
• bij afwezigheden kunnen telefonische oproepen overgenomen worden door collega's; de bediend moet instaan voor het doorschakelen van zijn gsm/telefoon naar het afgesproken nummer.

Deze lijst strekt tot voorbeeld en is niet exhaustief.

2.5. Vormings- en sensibilisatiesacties

De werkgever voorziet op gezette tijdstippen vormings- en sensibiliseringsacties voor werknemers en leidinggevenden met betrekking tot het verstandig
gebruik van digitale hulpmiddelen en de risico's die verbonden zijn aan overmatige connectie.

Hiertoe bevelen de sociale partners volgende voorbeelden aan:

• in de onthaalbrochure wordt aandacht gegeven aan het verstandig gebruik van digitale hulpmiddelen en aan de risico's die verbonden zijn aan overmatige connectie;
• de inschakeling van een automatische handtekening in e-mails die aangeeft dat niet onmiddellijk een antwoord is vereist;
• de invoering van een waarschuwingsbericht als de arbeider buiten de werktijd e-maiIs verzendt;
• de vorming- en sensibiliseringsacties houden rekening met specifieke doelgroepen, zoals bijvoorbeeld handelsvertegenwoordigers, leidinggevenden en vertrouwenspersonen.

De vormings- en sensibiliseringsacties worden op gezette tijdstippen geëvalueerd en desgevallend aangepast en bijgestuurd met inachtneming van de regels van het
sociaaloverleg binnen de onderneming.

Alle werknemers worden ingelicht over en betrokken bij de uitwerking en aanpassing van de maatregelen. De evaluatierapporten over het gebruik van digitale tools en de naleving van de afspraken worden aan alle personeelsleden bezorgd.

Binnen bedrijven waar overlegorganen geïnstalleerd zijn, zal in het kader van het beleid op het vlak van risicoanalyse en met naleving van de wetgeving ter bescherming van de privacy van werknemers jaarlijks een evaluatie worden doorgevoerd betreffende de toepasselijke deconnectieCAO/reglement.

Toepasselijke collectieve arbeidsovereenkomst: om de integrale tekst te lezen, klik op het registratienummer.

Datum CAO 21/03/2023	Registratienr 178894	Geldig van 01/04/2023	Geldig tot -
Neerleggingsdatum 22/03/2023		Registratiedatum 27/03/2023
Reikwijdte Ondernemingen die tenminste 20 werknemers tewerkstellen
Onderwerp Recht op deconnectie
BS Bericht van neerlegging 06/04/2023		Algemeen verbindend verklaring Gevraagd
Algemeen verbindend verklaard door Koninklijk Besluit van 12/07/2023		Gepubliceerd in het B.St. van 25/07/2023
Keywords WELZIJN OP HET WERK, WELZIJN OP HET WERK
Tekst aangepast op 29/03/2023

Historiek
01/04/2023	31/12/2050	66 Recht op deconnectie