66 Recht op deconnectie

Paritair (sub-)Comité nr.:
320.00.00-00.00

Bijwerking: 31/03/2023
Geldig vanaf: 01/01/2023

1. Algemeen

Werkgevers die 20 of meer werknemers tewerkstellen moeten afspraken maken over het recht van werknemers op deconnectie als zij niet moeten werken en de modaliteiten om dit te bereiken zoals het gebruik van communicatiemiddelen zoals telefoons, sms en mails tijdens én vooral buiten de werkuren van de werknemer.

De maatregel bepaalt niet hoe moet geteld worden om te bepalen of er 20 werknemers worden tewerkgesteld. Bijgevolg is de telling een momentopname, geen gemiddelde, en moet er in "hoofden" geteld worden en niet in voltijdse equivalenten.

De wetgever heeft bepaald dat werkgevers met minstens 20 werknemer een bedrijfs-CAO moeten sluiten met oog op de nakoming van hun verplichtingen inzake het recht op deconnectie. Bij ontstentenis van een bedrijfs-CAO zullen ze  hun arbeidsreglement moeten wijzigen. Dit moet uiterlijk op 1 april 2023 gebeuren.

Indien op niveau van de sector of de NAR een collectieve arbeidsovereenkomst wordt gesloten die de nodige bepalingen bevat, vervalt de verplichting om een ondernemings-cao te sluiten of het arbeidsreglement te wijzigen.

2. PC 320

In het Paritair Comité voor de begrafenisondernemingen (pc 320) is op 9 januari 2023 een collectieve arbeidsovereenkomst over het recht op deconnectie gesloten (nr. 178877/CO/320).

Deze suppletieve cao is van toepassing op ondernemingen die, uiterlijk op 1 januari 2023, niet beschikken over een collectieve arbeidsovereenkomst op ondernemingsniveau met principes en modaliteiten betreffende het recht op deconnectie of bij gebreke aan modaliteiten en voorwaarden in hun arbeidsreglement.

2.1. Toepassingsgebied

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers die 20 of meer werknemers tewerkstellen.

2.2. Recht op deconnectie

De sociale partners erkennen het recht op deconnectie met het oog op het respecteren van de rust- en verlofperioden en met het oog op het vrijwaren van de balans tussen werk- en privéleven.

Onder het "recht op deconnectie" verstaan we:

Het recht van de werknemer om niet ingelogd te zijn op zijn professionele digitale tools buiten de overeengekomen werkuren (vermeld in het arbeidsreglement/de individuele of collectieve arbeidsovereenkomst). De werknemer is o.m. niet verplicht kennis te nemen van mails die aan hem gericht zouden zijn en/of erop te antwoorden buiten de normale werkuren of tijdens weekends of vrije dagen. Hetzelfde geldt voor zakelijke oproepen, sms'en of andere online berichten. De uitzonderingen op dit principe zijn:

• de werknemers in wachtdienst;
• gevallen waarin vooraf andere overeenkomsten zouden zijn gesloten met de werknemer;
• Overmacht.

Het engagement dat werknemers zich onthouden, voor zover mogelijk en tenzij aangetoond is dat er sprake is van een noodsituatie, van het nemen van contact met hun collega's buiten de werkuren, tijdens rusttijden, vakantie, verlof en schorsing van de arbeidsovereenkomst. Een noodsituatie is een situatie waarbij het functioneren van de organisatie, de dienst of personen ernstig verstoord (kan) raken, potentieel schade kan veroorzaken en die onmiddellijk of snel handelen vereist.

2.3. Modaliteiten en richtlijnen

Praktische modaliteiten en richtlijnen voor de toepassing door de werknemer van diens recht om niet bereikbaar te zijn buiten zijn uurroosters:

• Werkgevers en werknemers zullen ervoor zorgen om niet buiten de normale werkuren (dit zijn de uren vermeld in het arbeidsreglemen/de individuele of collectieve arbeidsovereenkomst) contact op te nemen met hun collega's tenzij dit om uitzonderlijke en onvoorziene redenen die actie vereisen die niet kan wachten tot de volgende werkperiode. Uitzonderingen gelden als de werknemer van wacht is of als er vooraf andere overeenkomsten zouden zijn gesloten;
• De werknemer kan er geen nadeel van ondervinden als hij buiten zijn normale werkuren de telefoon niet opneemt of werkgerelateerde berichten niet leest, behalve als de werknemer van wacht is of als er vooraf andere overeenkomsten zouden zijn gesloten;
• Aangezien de professionele en individuele behoeften zeer uiteenlopend zijn, wordt aanbevolen om per team/afdeling standpunten uit te wisselen met betrekking tot de vragen van de deconnectie en het gebruik van de digitale communicatiemiddelen om hun eigen werking vast te stellen. Het doel is met name om overeenstemming te bereiken over de concrete communicatiemethoden die moeten worden gebruikt, zowel in gewone omstandigheden als bij uitzondering in geval van nood;
• Om praktische redenen, de werknemer zorgt ervoor dat hij zijn vakantie/verlofperiodes goed voorbereidt door zijn collega's tijdig op de hoogte te brengen en door zijn taken toe te vertrouwen aan back-ups en hen alle nodige uitleg en informatie te geven. Hij wordt hierin ondersteund door zijn leidinggevende.
• De werknemer zorgt er ook voor dat zijn agenda up-to-date blijft zodat zijn collega's op de hoogte zijn en zijn vrije tijd kunnen respecteren.

2.4. Vorming en sensibilisering 

Vorming en sensibiliseringsacties voor werknemers en leidinggevenden met betrekking tot het verstandig gebruik van digitale hulpmiddelen en de risico's die verbonden zijn aan overmatige connectie:

• De sectorale sociale partners verbinden zich ertoe om in het sectorale opleidingsaanbod een initiatief op te nemen over de risico's verbonden aan hyperconnectiviteit, en over goede praktijken verbonden aan een beredeneerd en evenwichtig gebruik van digitale instrumenten (zoals mobiele telefoon, smartphone, e-mails,...)
• Het bedrijf zal regelmatig informatie- en bewustmakingsacties organiseren voor managers en alle werknemers om hen te informeren over de risico's, problemen en best practices met betrekking tot het gebruik van digitale tools. Het is belangrijk dat duidelijk wordt uitgelegd waarom het belangrijk is om te deconnecteren. 
• Leidinggevenden gaan het gesprek aan binnen hun team rond evenwicht tussen werk en privéleven en zorgen ervoor dat het werkkader hyperconnectiviteit voorkomt. 
• periodiek wordt de situatie beoordeeld en geagendeerd bij de desbetreffende overlegorganen.
• Afwezigheidsberichten waarin wordt ook vermeld met wie contact moet worden opgenomen bij afwezigheid van de werknemer is een voorbeeld van praktijk dat zou kunnen worden geïntegreerd in een beleid inzake het recht op deconnectie om het gewenste gedrag aan te moedigen. 

Toepasselijke collectieve arbeidsovereenkomst: om de integrale tekst te lezen, klik op het registratienummer.

Datum CAO 09/01/2023	Registratienr 178877	Geldig van 01/01/2023	Geldig tot -
Neerleggingsdatum 09/03/2023		Registratiedatum 27/03/2023
Onderwerp Recht op deconnectie
BS Bericht van neerlegging 06/04/2023		Algemeen verbindend verklaring Gevraagd
Algemeen verbindend verklaard door Koninklijk Besluit van 21/07/2023		Gepubliceerd in het B.St. van 18/08/2023
Keywords WELZIJN OP HET WERK, WELZIJN OP HET WERK
Tekst aangepast op 29/03/2023

Historiek
01/01/2023	31/12/2050	66 Recht op deconnectie