Eind 2012 besliste het Europees Hof van Justitie in een geding tussen de Europese Commissie en de Belgische overheid dat het Belgische systeem van voorafgaande meldingsplicht voor zelfstandigen – de zogeheten Limosa-aangifte – in strijd is met het Europese recht van vrij verkeer van diensten.
Naar aanleiding van dat arrest werd die Limosa-aangifte nu gewijzigd door het het Koninklijk besluit van 19 maart 2013. Hoewel het arrest van het Hof van Justitie enkel betrekking had op de voorafgaande meldingsplicht voor zelfstandigen, hebben de wijzigingen betrekking op de Limosa-aangifte voor zelfstandigen en werknemers.
1. Wat is Limosa?
Limosa is een project dat enkele jaren geleden werd opgestart en waarmee de Belgische overheid een kader wilde scheppen voor de correcte tewerkstelling van buitenlandse werkkrachten in België.
De verplichte Limosa-aangifte trad in werking op 1 april 2007. Sinds die datum moeten buitenlandse werknemers, zelfstandigen en stagiairs de activiteiten die zij in België komen uitvoeren op voorhand aan de Belgische overheid melden. In principe moeten enkel werknemers die in België niet onderworpen zijn aan de sociale zekerheid worden gemeld.
Op deze meldingsplicht bestaan echter wel wat vrijstellingen, die we hier niet verder zullen bespreken.
De Limosa-aangifte moet gebeuren via www.limosa.be, waar u ook meer informatie kan terugvinden. Na de aangifte ontvangt men een ontvangstbewijs, Limosa-1, dat men altijd moet kunnen voorleggen aan de Belgische klant of opdrachtgever voór de aanvang van de prestaties. Wordt er m.a.w. een buitenlandse werknemer naar uw onderneming gedetacheerd, moet u zich die Limosa-1 laten voorleggen. Kan men dat document niet voorleggen, moet u dat verplicht melden aan de overheid.
Dit systeem gaat gepaard met enkele belangrijke administratieve voordelen. Zo moeten buitenlandse werkgevers die personeel detacheren naar België geen arbeidsreglement of personeelsregister opstellen. Daarnaast ontsnappen zij ook aan de controleverplichtingen inzake deeltijdse arbeid. Indien zij in het buitenland al gelijkwaardige documenten moeten opstellen, moeten zij ook geen individuele rekeningen of loonfiches afleveren aan de werknemers.
2. Wat verandert er concreet?
a) In te vullen gegevens
De Europese Commissie vond onze Limosa-aangifte dus belemmerend voor het vrij verkeer van diensten, wat ook werd bevestigd door het Europees Hof van Justitie. Het Hof vond de gevraagde informatie bij de aangifte voor zelfstandigen te gedetailleerd en niet evenredig met het beoogde doel.
Daarom werd de aangifteplicht sterk vereenvoudigd. Bovendien wordt er in het Verslag aan de Koning nu duidelijk aangegeven waarom men bepaalde informatie opvraagt.
Voor werknemers vraagt men bij de Limosa-aangifte voortaan volgende gegevens:
- de identificatiegegevens van de werknemer, van de werkgever en diens lasthebber, indien die laatste de aangifte doet, en van de Belgische gebruiker
- de voorziene begin- en einddatum van de detachering in België;
- het werkrooster;
- de vermelding op de werknemer al dan niet als uitzendkracht wordt gedetacheerd en de vermelding of de werknemer in het kader van de detachering al dan niet activiteiten verricht in de bouwsector;
- de plaats waar de arbeidsprestaties worden verricht in België.
Voor gedetacheerde zelfstandigen moeten enkel nog worden vermeld:
- de identificatiegegevens van de zelfstandige en de Belgische gebruiker;
- de voorziene begin- en einddatum van de detachering in België;
- de plaats waar de prestaties worden verricht in België;
- de vermelding of de zelfstandige al dan niet activiteiten in de bouwsector komt verrichten.
De wekelijkse arbeidsduur van de werknemers en de aard van de geleverde diensten (zelfstandigen en werknemers) moeten niet mee worden vermeld in de aangifte. Voortaan wil men echter wel zeker weten of het al dan niet gaat om uitzendarbeid (werknemers) of om bouwactiviteiten (werknemers en zelfstandigen), hetgeen nieuwe verplichte vermeldingen zijn.
De te verstrekken informatie blijft dus al bij al nog vrij uitgebreid en het is maar de vraag of ook dit zal worden aanvaard door de Europese Commissie.
b) ‘Vereenvoudigde’ melding (wijziging inhoud)
In principe moet er voor elke opdracht in België een aparte melding gebeuren. Voor werknemers of zelfstandigen die op structurele wijze afwisselend werkzaamheden verrichten in België en in een of meerdere andere landen geldt echter een aangifte die kan worden gedaan voor een periode van 12 maanden, die na afloop telkens verlengbaar is met 12 maanden.
Het gaat bijvoorbeeld om een Duitse werknemer die woont in en Duitsland maar in opdracht van zijn Duitse werkgever 40 % van zijn arbeidstijd doorbrengt in een Belgisch filiaal van die werkgever. Om niet telkens wanneer deze persoon voor een korte periode naar België komt een nieuwe aangifte te moeten doen, kan elke korte aanwezigheid in België gedekt worden door die Limosa-aangifte die geldig is voor 12 maanden.
Momenteel is dit nog een vereenvoudigde aangifte, aangezien de gevraagde gegevens niet volledig dezelfde zijn als die voor werknemers en zelfstandigen die tijdelijk gedetacheerd worden naar België. Vanaf de inwerkingtreding van het KB van 19 maart 2013 zullen bij die aangifte echter dezelfde gegevens moeten worden vermeld zoals hierboven omschreven. De geldigheidsduur van 12 maanden en de mogelijkheid tot verlenging met telkens 12 maanden blijft wel bestaan.
De mogelijkheid van zo’n melding voor 12 maanden geldt echter niet voor activiteiten in de bouw- en uitzendsector. In deze ‘risicosectoren’ moet er dus voor elke korte tewerkstelling in België een aparte Limosa-aangifte gebeuren.
c) Annulering
Tot slot schaft het KB van 19 maart 2013 ook de annuleringstermijn af indien de detachering niet zou doorgaan. Momenteel moet dat nog gebeuren voor het einde van de eerste kalenderdag die overeenkomt met de begindatum van de gemelde detachering. Het KB heft die tijdsbeperking nu op om zo de juistheid van de gegevens in Limosa zoveel mogelijk te verzekeren.
3. Wanneer treden de wijzigingen in werking?
Omdat de informaticasystemen van de overheid nog moeten worden aangepast, treden bovenstaande nieuwigheden pas in werking op 1 juli 2013. Tot die datum gelden de oude bepalingen dus nog.
Daarbij merken wij wel op dat de Belgische overheid heeft laten weten dat zij de Limosa-aangifte voor zelfstandigen voorlopig heeft opgeschort. Het ontbreken van een melding kan momenteel dus geen aanleiding geven tot sancties, ook niet voor de Belgische klant die zijn controleplicht niet naleeft. De meldingsplicht voor werknemers blijft echter onverkort van toepassing, aangezien het Europees Hof van Justitie daarover geen uitspraak heeft gedaan.
Vanaf 1 juli 2013 geldt dus de nieuwe meldingsplicht zowel voor werknemers als voor zelfstandigen.