Nieuwe vorm van werkplekleren in Vlaanderen vanaf 1 januari 2024: de leerjob

Van  RUIJTEN Marijne - Legal Advisor (Knowledge), op 18 December 2023

Vanaf 1 januari 2024 wordt er in Vlaanderen een nieuwe vorm van werplekleren geïntroduceerd: “de leerjob”. Deze nieuwe vorm van werkplekleren zorgt ervoor dat jongeren zonder diploma de nodige competenties kunnen aanleren op de werkplek en in een opleidingscentrum om zo een beroepskwalificatie te verwerven.

---

1. Wat houdt ‘de leerjob’ in?

De leerjob is een nieuwe vorm van werkplekleren. Jongeren zonder diploma kunnen op deze manier de nodige competenties verwerven op de werkvloer en aanvullend een opleiding volgen in een opleidingscentrum van Syntra of een vervolmakingscentrum voor lassen (VCL).

De deelnemende jongeren kunnen na de leerjob een beroepskwalificatie verwerven door het afleggen van een ‘EVC-assessment’ (= Erkenning van Verworven Competenties), dit is een examen. Daarnaast kunnen ze eventueel een aanvullende algemene vorming volgen in het volwassenenonderwijs waardoor deze behaalde beroepskwalificatie kan worden omgezet in een onderwijskwalificatie.

Via de leerjob wordt dus een bijkomende weg naar een beroepskwalificatie gecreëerd voor ongeschoolde jongeren die het vaak moeilijk hebben om een job te vinden. Een beroepskwalificatie bewijst namelijk dat iemand de nodige vaardigheden heeft om een job uit te oefenen en verhoogt bijgevolg de kans op een duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.  

2. Wat is het verschil met bestaande vormen van werkplekleren?

Er bestaan al een aantal vormen van werplekleren zoals bijvoorbeeld de individuele beroepsopleiding (IBO) en duaal leren (in het volwassenenonderwijs).

Een IBO heeft als doel om de competentiekloof te dichten tussen hetgeen de werkzoekende al beheerst en hetgeen een onderneming nodig heeft. Het doel van een IBO is dus niet het behalen van een beroepskwalificatie.

Duaal leren is gericht op het behalen van een onderwijskwalificatie via een opleiding in een centrum voor volwassenenonderwijs (CVO) en een onderneming. Er wordt hierbij vertrokken vanuit een opleiding waardoor de jongere afhankelijk is van waar, wanneer en voor welke onderwijskwalificatie er een duale opleiding wordt georganiseerd. Daarna moet er een werkplek worden gezocht.

De leerjob daarentegen is een ervaringstraject waarbij de jongere zijn verworven competenties kan laten valideren in een beroepskwalificatie. Er wordt in dit geval vertrokken vanuit het aanbieden van een werkplek. Zodra de jongere een werkplek gevonden heeft (waar competenties kunnen verworven worden), kan de leerjob daar van start gaan. Het zou dus vooral een oplossing moeten bieden voor jongeren die de schoolbanken zonder succes hebben verlaten en niet op zoek zijn naar een nieuwe opleiding.

3. Aan welke voorwaarden moet de jongere voldoen om een leerjob te kunnen uitoefenen?

De leerjob kan worden uitgeoefend door de jongere die:

• tussen 18 en 30 jaar oud is. Indien de jongere tussen 18 en 21 jaar oud is bij de start van de leerjob, moet hij minstens 2 jaar gestopt zijn met het secundair onderwijs;
•  bij de VDAB ingeschreven is als niet-werkende werkzoekende;
• geen onderwijsdiploma's of beroepskwalificaties bezit (enkel een diploma algemeen secundair onderwijs is toegelaten).
• voldoet aan de toelatingsvoorwaarden van de betrokken EVC-standaard.

4. Aan welke voorwaarden moet de onderneming voldoen om een leerjob aan te bieden?

Enkel erkende ondernemingen kunnen een leerjob aanbieden. De onderneming moet voldoen aan de volgende voorwaarden:

• Er wordt een mentor aangeduid die de jongere tijdens de leerjob begeleidt. De mentor moet:
  • een onberispelijk gedrag kunnen aantonen op basis van een uittreksel uit het strafregister (dat niet langer dan 1 jaar voor de aanwijzing is afgegeven aan de onderneming);
  • minstens 5 jaar praktijkervaring in het beroep hebben;
  • de Nederlandse taal machtig zijn.
• ze beschikt op het vlak van de organisatie en de bedrijfsuitrusting over de nodige faciliteiten om de werkplekcomponent mogelijk te maken, overeenkomstig het trajectplan;
• ze heeft voldoende financiële draagkracht om de continuïteit van de onderneming te waarborgen;
• ze heeft geen veroordelingen opgelopen;
• ze is gevestigd in het Vlaams Gewest of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest;
• ze beschikt over een goedgekeurd Nederlandstalig trajectplan.

5. Hoe wordt de leerjobovereenkomst afgesloten?

De leerjobber sluit een leerjobovereenkomst af met een erkende onderneming. De VDAB stelt hiervoor een modelovereenkomst ter beschikking. Deze kan enkel worden gesloten voor beroepskwalificaties waarvoor er een erkende EVC-standaard bestaat.

De leerjobovereenkomst is een voltijdse overeenkomst van bepaalde duur die wordt afgesloten voor minimum 3 maanden en maximum 2 jaar. De overeenkomst heeft zowel betrekking op de werkplek- als de lescomponent. De lescomponent omvat het EVC-assessment, de contactlessen, fysiek of online, en eventueel e-leren.

De leerjobber sluit daarnaast ook een overeenkomst van beroepsopleiding af me de VDAB of de partnerorganisatie.

6. Hoeveel bedraagt de vergoeding?

De onderneming betaalt de leerjobber een maandelijkse vergoeding die minimaal 34,50% van het GGMMI bedraagt. Deze vergoeding is zowel voor de werkplek- als voor de lescomponent verschuldigd en mag gecumuleerd worden met een werkloosheidsuitkering of leefloon.

De leerjobovereenkomst voldoet in principe aan de ‘6 criteria alternerend leren’ om te worden onderworpen aan sociale zekerheidsbijdragen. Er moeten dus sociale zekerheidsbijdragen betaald worden op de toe te kennen vergoeding Bijgevolg bouwt de leerjobber sociale zekerheidsrechten op zoals bijvoorbeeld betaalde vakantiedagen. De vergoeding is een belastbare vergoeding en dus ook onderworpen aan de bedrijfsvoorheffing.

De onderneming moet ook een arbeidsongevallenverzekering en een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid afsluiten

7. Inwerkingtreding

Deze maatregel treedt in werking op 1 januari 2024. Het is een tijdelijke maatregel die zal lopen tot 30 april 2027.