Coronavirus: geen recht op tijdelijke werkloosheidsuitkeringen tijdens de verplichte quarantaineperiode bij terugkeer uit rode zone

Van  DE BOECK Ilona - Legal advisor Sr. , op 11 Februari 2021

UPDATE ingevolge het verbod van niet-essentiële reizen van 27 januari tot 1 april 2021!

---

Situatie voor essentiële reizen vanaf 27 januari 2021

Van 27 januari tot 1 maart 2021 zijn niet-essentiële reizen verboden. Gedurende de periode van het verbod zijn enkel essentiële verplaatsingen toegelaten. Concreet betreft het de volgende redenen:

• dwingende gezinsredenen, bijvoorbeeld in het kader van co-ouderschap of zijn  partner bezoeken, om een huwelijksplechtigheid of een begrafenis van naaste familie bij te wonen,
• humanitaire redenen, bijvoorbeeld om medische reden, om een oudere persoon te helpen,
• studiegerelateerde verplaatsingen,
• verplaatsingen als onderdeel van het dagelijks leven van grensbewoners,
• professionele redenen en grensarbeid,
• andere dringende redenen, bijvoorbeeld om te zorgen voor een dier, om te verhuizen.

Meer informatie hierover vindt u op de website van de FOD Volksgezondheid.

Dit betekent concreet dat een werkgever tijdens de periode van 27 januari tot 1 maart 2021 in principe enkel kan geconfronteerd worden met werknemers die verplicht 7 dagen in quarantaine moeten gaan en zich verplicht moeten laten testen nadat zij terugkeren uit een rode zone in het kader van een essentiële verplaatsing. De gevallen waarin quarantaine en testen verplicht zijn, worden hieronder besproken in punt 2.

In een dergelijke situatie waarbij de werknemer verplicht 7 dagen in quarantaine moet gaan, moet hij zijn werkgever hiervan onmiddellijk op de hoogte brengen en hem een quarantaine getuigschrift overmaken.

Als de werknemer tijdens de quarantaine telewerk kan verrichten, ontvangt hij zijn loon voor de geleverde arbeidsprestaties.

Is telewerk niet mogelijk, dan zal de werkgever hem alleen tijdelijk werkloos wegens overmacht kunnen plaatsen indien:

• het zou gaan om een professionele reis die noodzakelijk was en niet kon worden uitgesteld. In dat geval moet dit geattesteerd worden door de werkgever (Business Travel Abroad Attest);
• het zou gaan om en uitzonderlijke familiale gebeurtenis. Dit is een feitenkwestie die geval per geval zal worden bekeken.

Betreft het geen van deze uitzonderingen, dan kan de werknemer aan zijn werkgever vragen om deze dagen om te zetten in vakantiedagen of dagen inhaalrust. Is dit niet mogelijk (omdat er geen voldoende rechten meer zijn, dan wel omdat de werkgever niet akkoord gaat), dan zal de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst feitelijk worden geschorst gedurende de periode van quarantaine. Voor die dagen zal de werkgever “toegestane afwezigheid” boeken wat tot gevolg heeft dat de werknemer geen recht heeft op loon.

De RVA heeft ons intussen bevestigd dat zij dus niet in alle omstandigheden, zoals hierboven omschreven, die een essentiële verplaatsing rechtvaardigen, een recht op tijdelijke werkloosheidsuitkeringen zal aanvaarden tijdens de verplichte quarantaineperiode van 7 dagen voor werknemers die uit een rode zone terugkeren in het kader van een essentiële verplaatsing. Enkel in geval van een professionele reis of een uitzonderlijke familiale gebeurtenis zal een werknemer in dergelijk geval recht hebben op tijdelijke werkloosheidsuitkeringen tijdens zijn verplichte quarantaineperiode van 7 dagen.

Situatie voor niet-essentiële reizen tot en met 26 januari 2021

Wanneer u weet dat uw werknemer terugkeert uit vakantie in een rode zone en hij bijgevolg verplicht 7 dagen in quarantaine moet gaan, kan u hem tijdens deze quarantaineperiode niet tijdelijk werkloos stellen.

Op haar site, www.diplomatie.belgium.be, vermeldt de FOD Buitenlandse zaken de landen of regio’s naar waar reizen:

• mogelijk zijn (groene zone). Hygiëne en afstandsregels zijn nog steeds van toepassing;
• mogelijk zijn met advies van verhoogde waakzaamheid of mogelijk zijn maar de autoriteiten van het betrokken land leggen reizigers uit België een COVID-test en/of quarantaine op (oranje zone). Er wordt gevraagd om in quarantaine te gaan maar zonder verplichting;
• ten zeerste afgeraden zijn door de Belgische overheid of de overheid van het betrokken land verbiedt niet-essentiële reizen vanuit België (rode zone).

De overheid heeft de regels inzake buitenlandse reizen tijdens de Kerstvakantie opnieuw aangescherpt voor reizigers die terugkeren uit een rode zone. Welke zijn deze nieuwe maatregelen en wat moet u als werkgever doen als uw werknemer terugkeert uit een rode zone?

Welke verplichtingen heeft uw werknemer bij terugkeer uit een rode zone?

Invullen Passenger Locator Form

Sinds 1 augustus 2020 moeten alle personen die vanuit het buitenland naar België terugkeren of naar België reizen en in België langer dan 48 uur zullen verblijven een identificatieformulier (Passenger Locator Form) invullen, en dit ongeacht de kleur van de zone van de vakantiebestemming. Het formulier moet ingevuld worden binnen de 48u vóór aankomst in België. Het moet altijd ingevuld worden als men met het vliegtuig of per boot naar België reist. Het moet niet ingevuld worden als men met een ander transportmiddel reist én minder dan 48 uur in België zal verblijven of als men met een ander transportmiddel terugkeert na een verblijf in het buitenland van minder dan 48 uur.

Sinds 1 oktober 2020 werd reizigers ook gevraagd om een zelfevaluatie vragenlijst in te vullen over hun reis- en/of verblijfsomstandigheden in het buitenland, ongeacht de zone(s) waar zij uit terugkeren.

Keerde men terug uit een rode zone dan werd men initieel vrijgesteld van de verplichte test en quarantaine wanneer na analyse van de op het zelfevaluatie formulier ingevulde gegevens bleek dat er geen hoogrisicocontact was. Ondertussen bestaat deze mogelijkheid van vrijstelling niet meer (zie hierna).

Verplichte testen en quarantaine

Alle verblijven in rode zones worden automatisch beschouwd als hoogrisicocontacten. Daarom zal met ingang van 31 december 2020 iedereen (inwoners en niet-inwoners) die na een verblijf van minstens 48 uur in een rode zone naar België terugkeert en die langer dan 48 uur in België zal verblijven, zich op dag 1 en op dag 7 moeten laten testen en 7 dagen in quarantaine moeten. De quarantaine kan pas worden beëindigd na een negatieve PCR-test op dag 7 van de quarantaine.

Er bestaat dus geen mogelijkheid meer om vrijgesteld te worden van de verplichte test en quarantaine na het invullen van een zelfevaluatie vragenlijst!

Deze maatregel geldt voorlopig al tot 15 januari. Er zijn slechts in een beperkt aantal gevallen strikte uitzonderingen voorzien:

• Voor mensen die kritische functies uitoefenen in essentiële sectoren kan het verrichten van arbeid op de plaats van tewerkstelling worden toegestaan, mits een attest van de werkgever;
• Studenten krijgen de toelating om de quarantaine uitzonderlijk te onderbreken om een examen af te leggen (uitsluitend voor het afleggen van het examen);
• Voor inwoners die om professionele redenen in het buitenland verbleven is tot 4 januari een afwijking op de quarantaineverplichting mogelijk, indien het gaat om een buitenlandse professionele verplaatsing die door de werkgever is geattesteerd (Business Travel Abroad Attest). Vanaf 4 januari 2021 zal de beoordeling van het Passenger Location Form rekening houden met professionele verplaatsingen die door de werkgever zijn geattesteerd.

Wat moet u als werkgever doen indien uw werknemer uit een rode zone terugkeert?

Zoals hierboven reeds vermeld, zal een werknemer die uit vakantie in een rode zone terugkeert vanaf 31 december 2020, verplicht voor 7 dagen in quarantaine moeten gaan. Hij moet zijn werkgever hiervan onmiddellijk op de hoogte brengen en hem een quarantaine getuigschrift overmaken.

Als de werknemer tijdens de quarantaine telewerk kan verrichten, ontvangt hij zijn loon voor de geleverde arbeidsprestaties.

Is telewerk niet mogelijk, dan zal de werkgever hem niet tijdelijk werkloos wegens overmacht kunnen plaatsen tenzij:

• het zou gaan om een professionele reis. In dat geval moet dit geattesteerd worden door de werkgever (Business Travel Abroad Attest)
• het zou gaan om en uitzonderlijke familiale gebeurtenis. Dit is een feitenkwestie die geval per geval zal worden bekeken;
• de vakantiebestemming bij vertrek een groene of oranje zone was en pas tijdens het verblijf werd omgevormd tot een rode zone.

Betreft het geen van deze uitzonderingen, dan kan de werknemer aan zijn werkgever vragen om deze dagen om te zetten in vakantiedagen of dagen inhaalrust. Is dit niet mogelijk (omdat er geen voldoende rechten meer zijn, dan wel omdat de werkgever niet akkoord gaat), dan zal de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst feitelijk worden geschorst gedurende de periode van quarantaine. Voor die dagen zal de werkgever “toegestane afwezigheid” boeken wat tot gevolg heeft dat de werknemer geen recht heeft op loon.

Bovenstaande geldt weliswaar in de situatie waarin de werkgever weet dat een werknemer uit een rode zone terugkeert. Immers, een werknemer is niet verplicht zijn werkgever daarover in te lichten gelet op het recht op privacy. Heeft de werkgever slechts een vermoeden of blijft de werknemer beweren dat hij niet is teruggekeerd uit een rode zone, dan is het aangewezen om de werknemer een schriftelijke verklaring op eer te laten ondertekenen dat hij niet uit een rode zone is teruggekeerd.

De werkgever heeft niet het recht om aan de werknemer een bewijs te vragen van een negatieve PCR-test alvorens de werknemer na de quarantaineperiode het werk hervat! Dit recht komt enkel toe aan de preventieadviseurs-arbeidsartsen en de diensten en instellingen die belast zijn met het toezicht op de naleving van de covid-verplichtingen. Zij mogen aan alle personen die zich op de arbeidsplaats bevinden vragen om het bewijs te leveren dat zij de covid-maatregelen naleven.