Gevluchte Oekraïners : hernieuwing verblijfsrecht

De Europese Unie heeft beslist om het statuut van tijdelijke bescherming van Oekraïense vluchtelingen te verlengen tot 4 maart 2025. Dit statuut geeft hen het recht om in België te verblijven en bij om het even welke werkgever tewerkgesteld te worden.

Op 19 oktober 2023 heeft de Europese Unie (EU) besloten om het statuut van tijdelijke bescherming ten gunste van Oekraïense vluchtelingen (ingevoerd in 2022), te verlengen. Vluchtelingen die beschikken over het statuut van tijdelijke bescherming, kunnen het verblijfsrecht én een onbeperkte toegang tot de arbeidsmarkt genieten. Daarvoor moeten ze in het bezit zijn van een A-kaart of een bijlage 15. Dit betekent dat ze, zolang hun verblijfsdocument geldig blijft, bij om het even welke werkgever tewerkgesteld kunnen worden.

Lees in dit verband ook : Mogelijke gevolgen voor de tewerkstelling van werknemers als gevolg van de oorlog in Oekraïne | Group S

1. Hernieuwing A-kaart

1.1 Aanvraagtermijn

Gevluchte Oekraïners kunnen vanaf 4 januari 2024 tot en met 4 maart 2024 een aanvraag indienen bij de gemeente waar ze verblijven. De A-kaarten die gevluchte Oekraïners momenteel bezitten, zijn slechts tot 4 maart 2024 geldig. Deze kunnen dankzij de vernieuwing voor een nieuwe periode van één jaar (tot 4 maart 2025) verlengd worden.

Slaagt de gemeente er niet in om een vernieuwde A-kaart af te leveren tussen 4 januari 2024 en 4 maart 2024, dan krijgt de vluchteling in afwachting een gelijkwaardig bijlage 15-document.

1.2 Laattijdige aanvraag

Dient de gevluchte Oekraïner zijn aanvraag niet tijdig (vóór 4 maart 2024) in, dan hernieuwt de gemeente de A-kaart automatisch, tenzij de persoon intussen uit het rijksregister werd uitgeschreven. In dat geval onderzoekt de gemeente of de Oekraïner nog wel tijdelijke bescherming geniet in België en wordt contact opgenomen met de Cel Opvolging Tijdelijke Bescherming (deel van de Dienst Vreemdelingenzaken). Dit orgaan zal vervolgens de nodige instructies verschaffen over het al dan niet afleveren van een geldige verblijfstitel tot 4 maart 2025.

2. Impact op de tewerkstelling

Het bezit van een geldige A-kaart of bijlage 15 betekent dat de vluchteling in België mag verblijven en werken bij om het even welke werkgever. Deze personen hebben namelijk dankzij hun statuut van tijdelijk beschermde én hun verblijfsvergunning een onbeperkte toegang tot de arbeidsmarkt.

Indien de vluchteling één van die documenten in zijn bezit heeft, weet de werkgever dus met zekerheid dat hij de persoon mag tewerkstellen zonder bijkomende formaliteiten.

Wij raden de werkgevers aan om in de arbeidsovereenkomst die ze sluiten met een Oekraïense vluchteling, een clausule op te nemen die stelt dat er automatisch een einde komt aan de arbeidsovereenkomst indien de geldigheid van de A-kaart ( of bijlage 15 enz.) overvalt.

Opgelet ! De werkgever moet er dus absoluut op waken dat: 

• de vluchteling een geldige arbeidskaart/bijlage 15 bezit;

• een kopie van de verblijfsvergunning van elke vluchteling in het personeelsdossier zit ;

• de geldigheidsduur van het verblijfsdocument niet verstreken is.

3. Geldigheid

De maatregel die de Raad van de EU heeft genomen, werd gepubliceerd op 24 oktober 2023 in het Europees Publicatieblad.

Deze maatregel is twintig dagen later, op 13 november 2023, in werking getreden.

Bron: Uitvoeringsbesluit (EU) 2023/2409 van de Raad van 19 oktober 2023 tot verlenging van de tijdelijke bescherming zoals ingevoerd bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/382, Pb. L. van 24 oktober 2023.