Vertrouwenspersoon : verplicht vanaf 50 werknemers !

Van  GOETHALS Augustin - Legal Advisor, op 10 November 2023

Binnenkort moeten werkgevers die minstens 50 werknemers tewerkstellen een vertrouwenspersoon aanstellen. Werkgevers die tussen 20 en 49 werknemers tewerkstellen, moeten geen vertrouwenspersoon aanstellen. Doen ze dat wel, dan moet die vertrouwenspersoon een werknemer van de onderneming zijn als de psychosociale risico’s in de onderneming beheerd worden door een externe preventie-adviseur.

---

De vertrouwenspersoon speelt een belangrijke rol bij de bescherming tegen psychosociale risico’s op het werk : geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk. Als deze persoon een werknemer van de onderneming is, biedt dit meer garantie voor de werknemers dat deze vertrouwenspersoon voldoende kennis heeft van de werking en structuur van de onderneming en dus een beter zicht heeft op de mogelijke psychosociale risico’s in de onderneming. Daarom voorziet de wet in een verplichte aanstelling van een vertrouwenspersoon voor de onderneming (begrepen als technische bedrijfseenheid of 'TBE') alsook het verplicht werknemersstatuut van deze vertrouwenspersoon afhankelijk van de grootte van de onderneming.

Update op 7 december 2023: punt 4. Bepalen van het aantal werknemers in de onderneming

1. Aanduiding van een vertrouwenspersoon: verplicht of niet?

1.1. Heden

De aanstelling van een vertrouwenspersoon is niet verplicht. Ze is enkel verplicht wanneer, los van het aantal werknemers dat de onderneming telt, alle leden van de werknemersvertegenwoordiging binnen het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) er om vragen.

Zie ook Strijd tegen burn-out en andere psychosociale risico’s op het werk: verplichtingen van de werkgever | Group S

1.2. Toekomst

Ondernemingen die minstens 50 werknemers tewerkstellen moeten een vertrouwenspersoon aanstellen. Dit moet gebeuren in overleg met de leden van het CPBW.

Ondernemingen die minder dan 50 werknemers tewerkstellen moeten geen vertrouwenspersoon aanstellen, maar beschikken wel over de mogelijkheid om dit te doen onder bepaalde voorwaarden.

2. Statuut van de vertrouwenspersoon : werknemer of niet ?

De vertrouwenspersoon moet een werknemer van de onderneming zijn indien de onderneming (begrepen als TBE) meer dan 50 werknemers telt.

In ondernemingen die tussen 20 en 49 werknemers tewerkstellen die ervoor kiezen om een vertrouwenspersoon aan te duiden, moet de aangestelde vertrouwenspersoon een werknemer van de onderneming zijn indien de preventieadviseur psychosociale aspecten (PAPA) geen werknemer van de onderneming is.

Ondernemingen die minder dan 20 werknemers tewerkstellen en een vertrouwenspersoon willen aanstellen, zijn vrij om een vertrouwenspersoon aan te stellen en deze vertrouwenspersoon moet geen werknemer van de onderneming zijn.

3. Overzichtstabel

Aantal werknemers	Verplichte aanduiding vertrouwenspersoon	Vertrouwenspersoon verplicht werknemer
50 werknemers en meer	JA	JA, minstens één vertrouwenspersoon
Tussen 20 en 49 werknemers	NEE *	NEE **
	* Opgelet ! Toch verplicht indien alle leden van de vakbondsafvaardiging er unaniem om vragen.	** Opgelet ! Indien een vertrouwenspersoon wordt  aangeduid: maakt PAPA van de onderneming deel uit van…
		een externe preventiedienst?   JA: Vertrouwenspersoon verplicht werknemer.	een interne preventiedienst?   NEE: Vertrouwenspersoon NIET verplicht werknemer.
Minder dan 20 werknemers	NEE	NEE

4. Bepalen van het aantal werknemers in de onderneming

Het aantal werknemers dat de onderneming als TBE telt, wordt bepaald door het aantal kalenderdagen waarop elke werknemer in het personeelsregister is ingeschreven (=N), te delen door 365.

• Deze berekening moet worden nagekeken over de vier voorbijgaande trimesters. De breuk die de werkgever moet hanteren voor de berekening is dus de volgende :

              N / 365

• Bedraagt het werkelijke uurrooster van een werknemer minder dan ¾  van een voltijds uurrooster voor een dezelfde functie, moet het resultaat van de breuk worden gedeeld door twee.

             (N/365) / 2

• Voor studenten, personen in een beroepsopleiding/met een leerovereenkomst, stagiairs en uitzendkrachten (die niet iemand vervangen) moet het aantal uren dat ze effectieve prestaties leveren over de vier voorbijgaande trimesters gedeeld worden door 1750.

             M / 1750

5. Opleiding vertrouwenspersoon  

Elke nieuw aangeduide vertrouwenspersoon moet minstens 5 dagen opleiding volgen. De vertrouwenspersoon hoeft echter niet noodzakelijk de vereiste opleiding te hebben gevolgd op het moment van zijn aanduiding: hij heeft de tijd tot twee jaar na zijn aanduiding.

6. Sanctie bij niet-naleving

De werkgever die de voornoemde verplichtingen niet naleeft, kan hiervoor strafrechtelijk gesanctioneerd worden : een strafrechtelijke sanctie van niveau 2, wat betekent een strafrechtelijke geldboete van 50 tot 500 euro, hetzij een administratieve geldboete van 25 tot 250 euro.

Let wel: deze bedragen moeten vermeerderd worden met de wettelijke opdeciemen (vermenigvuldigen met factor 8).

7. Datum van inwerkingtreding

De nieuwe verplichtingen treden in werking de eerste dag van de maand die volgt op de datum van publicatie van de wet in het Belgisch Staatsblad. 

De wet verscheen in het Belgisch staatsblad op 23 november 2023, dus treedt de wet in werking op 1 december 2023.

 

Bron: Wet van 5 november 2023 houdende diverse arbeidsbepalingen, B.S. 23 november 2023.