Werknemers die het statuut van mantelzorger hebben, zullen een schorsing of vermindering van hun prestaties kunnen vragen in het kader van een nieuw thematisch verlof dat op 1 september 2020 van kracht wordt.
Er wordt een nieuw thematisch verlof ingevoerd. Dit verlof zal toegankelijk zijn voor werknemers die als mantelzorger worden erkend. De eerste aanvragen kunnen vanaf 1 september 2020 bij de werkgever worden ingediend.
Een koninklijk besluit van 16 juni 2020 voorziet eindelijk de procedure voor de aanvraag tot erkenning als mantelzorger.
Vanaf dan zullen er dus 4 soorten thematisch verlof bestaan:
- ouderschapsverlof;
- palliatief verlof;
- verlof voor medische bijstand;
- mantelzorgverlof.
1. Welke werknemers?
Het nieuw thematisch verlof is van toepassing op werknemers die het statuut van mantelzorger hebben.
Om te worden erkend, moet de mantelzorger een erkenningsaanvraag indienen bij zijn ziekenfonds door middel van een verklaring op erewoord (model in het koninklijke besluit van 16 juni 2020) en de volgende voorwaarden vervullen:
- een vertrouwensrelatie of een nauwe, affectieve of geografische relatie opgebouwd hebben met de geholpen persoon (het moet dus niet gaan om een familielid);
- een bestendig en daadwerkelijk verblijf in België hebben (wordt met bestendig en daadwerkelijk verblijf in België gelijkgesteld: het verblijf in het buitenland gedurende ten hoogste 29 al dan niet opeenvolgende dagen per kalenderjaar en het verblijf in het buitenland gedurende ten hoogste 30 al dan niet opeenvolgende dagen per kalenderjaar of langer, ten gevolge van een tijdelijke opname in een ziekenhuis of een andere instelling voor zorgverstrekking);
- ingeschreven zijn in het bevolkings- of vreemdelingenregister;
- de bijstand en hulp niet beroepshalve, kosteloos en in samenwerking met ten minste een professionele zorgverlener verstrekken;
- rekening houden met het levensproject van de geholpen persoon.
De geholpen persoon moet eveneens als zodanig erkend zijn op basis van de volgende elementen:
- hoofdverblijfplaats in België;
- een persoon zijn die wegens zijn hoge leeftijd, zijn gezondheidstoestand of zijn handicap kwetsbaar is en zich in een afhankelijkheidssituatie bevindt;
- voorwaarden inzake zorgbehoefte vervullen (reglementering betreffende de integratietegemoetkoming).
2. Welk verlof?
De werknemer die voornoemde voorwaarden vervult kan:
- als hij voltijds werkt: een volledige schorsing van zijn arbeidsovereenkomst of een vermindering van zijn prestaties met de helft of 1/5 bekomen;
- als hij deeltijds werkt: de volledige schorsing van zijn arbeidsovereenkomst bekomen.
3. Voor hoelang?
Voltijdse verlof is beperkt tot 1 maand per zorgbehoevende persoon (een koninklijk besluit kan deze periode tot 6 maanden verlengen). Over zijn ganse loopbaan heeft de werknemer recht op een volledige schorsing van maximum 6 maanden.
Deeltijdse verlof (1/2 of 1/5) is beperkt tot 2 maanden per zorgbehoevende persoon (een koninklijk besluit kan deze periode tot 12 maanden verlengen). Over zijn ganse loopbaan heeft de werknemer recht op een vermindering van zijn prestaties gedurende maximum 12 maanden.
Opgelet! De volledige schorsing is niet cumuleerbaar met de prestatievermindering. Voor een zorgbehoevende persoon moet de werknemer kiezen tussen: hetzij 1 maand volledige schorsing, hetzij 2 maanden prestatievermindering.
4. Hoe dit verlof aanvragen?
De werknemer die dit verlof wenst te bekomen, moet zijn werkgever minstens 7 dagen vóór de ingang van het verlof hiervan schriftelijk in kennis stellen (per aangetekende brief of door overhandiging van een geschrift tegen ontvangstbewijs).
In dit aanvraagdocument moet de werknemer de periode vermelden waarin hij de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst schorst en hij moet er het bewijs van zijn erkenning als mantelzorger van de betrokken zorgbehoevende persoon bijvoegen.
5. Is voorzien in een vergoeding voor dit verlof?
Dit verlof wordt gedekt door een uitkering die door de RVA wordt toegekend. Een koninklijk besluit moet het bedrag en de toekenningsvoorwaarden nog bepalen.
Bij gebrek aan besluit zijn de bedragen toegekend voor het thematisch verlof 'bijstand of verzorging van een zwaar ziek gezins- of familielid' van toepassing.
6. Is de werknemer beschermd tegen ontslag?
Dezelfde bescherming als voor de andere thematische verloven is van toepassing.
De bescherming gaat in op de dag van de schriftelijke kennisgeving en eindigt 3 maanden na de einddatum van het verlof. Tijdens deze periode kan de werkgever de werknemer niet ontslaan tenzij om dringende reden of voor redenen die vreemd zijn aan de bescherming. Bij niet-naleving stelt de werkgever zich bloot aan een sanctie gelijk aan de betaling van 6 maanden loon.
7. Vanaf wanneer kan de werknemer dit nieuwe verlof aanvragen?
Vanaf 1 september 2020 kan de werknemer die als mantelzorger is erkend, dit nieuwe thematisch verlof bij zijn werkgever aanvragen en bij de RVA de uitkering aanvragen waarop hij recht heeft. Een aanvraagformulier en een infoblad zullen binnenkort beschikbaar zijn op www.rva.be.
8. Samenvatting
Bron: Wet van 17 mei 2019 tot erkenning van de mantelzorgers, BS 2 juli 2019, art. 20 tot 28. KB van 16 juni 2020 tot uitvoering van de wet van 12 mei 2014 betreffende de erkenning van de mantelzorger en de toekenning van sociale rechten aan de mantelzorger, BS 25 juni 2020.