FAQ: welke werknemer heeft recht op maaltijdcheques?

Veel werkgevers doen een beroep op maaltijdcheques. Zowel voor de werkgever als de werknemer zijn deze cheques op sociaal en fiscaal vlak vrijgesteld, op voorwaarde dat bepaalde voorwaarden nauwgezet worden nageleefd. Maar welke werknemers hebben recht op maaltijdcheques?

In principe worden de maaltijdcheques beschouwd als bezoldigingen die onderworpen zijn aan sociale zekerheidsbijdragen en aan bedrijfsvoorheffing, behalve als een reeks voorwaarden tegelijk vervuld is. Als dat het geval is, zal de cheque volledig worden vrijgesteld.

De belangrijkste voorwaarden zijn de volgende:

• de cheque kan geen loon of een bestaand voordeel vervangen. Hij moet verplicht “bovenop” het reeds bestaande loon komen;
• de toekenning van de cheque moet ingevoerd zijn bij collectieve arbeidsovereenkomst gesloten op het niveau van de sector of van de onderneming. Indien een dergelijke overeenkomst niet kan worden gesloten omdat er geen syndicale afvaardiging is of wanneer het gaat om een personeelscategorie die gewoonweg niet beoogd wordt door een dergelijke overeenkomst (bv. kaderpersoneel), kan de toekenning geregeld worden bij individuele overeenkomst;
• het patronaal aandeel in de maaltijdcheque mag niet groter zijn dan 6,91 euro per maaltijdcheque. Het minimumaandeel van de werknemer bedraagt 1,09 euro. De ideale oplossing is dus 8 euro (6,91 euro + 1,09 euro = 8 euro);
• het jaarlijkse maximumbedrag komt overeen met het aantal toegekende maaltijdcheques dat gelijk moet zijn aan het aantal dagen waarop de werknemer effectief arbeidsprestaties geleverd heeft (behalve bij de alternatieve berekening waar de berekening gebeurt in functie van het aantal gepresteerde uren).

Binnen een bedrijf zijn er verschillende soorten werknemers. Wie hebben onder hen recht op maaltijdcheques?

1. Bedienden en arbeiders met een arbeidsovereenkomst

In het geval van werknemers hebben zij uiteraard recht op maaltijdcheques.

2. Deeltijdse werknemers

De deeltijdse werknemer heeft recht op een maaltijdcheque per gewerkte dag ongeacht het aantal gepresteerde uren, behalve indien de onderneming gekozen heeft voor de alternatieve berekeningswijze (berekening in functie van de uren).

Het is dus niet mogelijk de werknemers die deeltijds tewerkgesteld zijn en die niet een aantal minimale uren per dag presteren uit te sluiten van het recht op maaltijdcheques.

Daarentegen staat niets in de weg om de nominale waarde van een maaltijdcheque te laten variëren naargelang de arbeidsregeling op voorwaarde dat één maaltijdcheque per gewerkte dag wordt toegekend en dat het werkgeversaandeel evenredig is aan het arbeidsregime van de deeltijdse werknemer.

We raden ook aan om dit uitdrukkelijk te vermelden in de collectieve arbeidsovereenkomst of de individuele overeenkomst op grond waarvan maaltijdcheques worden toegekend.

3. Studenten

Studenten worden tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst en hebben dus net zoals de andere werknemers recht op maaltijdcheques (als zij in het toepassingsgebied vallen van de collectieve arbeidsovereenkomst).

4. Vrijwilligers

Een vrijwilliger werkt per definitie gratis. Om maaltijdcheques te kunnen krijgen, moet men aangeworven zijn met een arbeidsovereenkomst, hetgeen verplicht de betaling van een loon inhoudt. Een vrijwilliger kan geen loon ontvangen en sluit trouwens ook geen arbeidsovereenkomst, dus kan een vrijwilliger geen maaltijdcheques krijgen.

5. Telewerknemers

Een telewerknemer zal eveneens recht hebben op maaltijdcheques, vermits er werkelijke arbeidsprestaties worden geleverd.

6. Leerlingen en stagiairs

Deze categorieën van werknemers hebben geen arbeidsovereenkomst. Daarom kunnen zij normaal niet genieten van maaltijdcheques, tenzij de collectieve arbeidsovereenkomst hen uitdrukkelijk vermeldt in het toepassingsgebied ervan.

7. Uitzendkrachten

Uitzendkrachten hebben recht op maaltijdcheques als vaste werknemers deze ontvangen en dit onder dezelfde voorwaarden.

8. Verschillen tussen werknemers ?

Het is ook mogelijk om de toekenning van maaltijdcheques afhankelijk te stellen van bepaalde voorwaarden zoals bijvoorbeeld de uitgeoefende functie of de anciënniteit.

Indien de maaltijdcheques via een collectieve arbeidsovereenkomst worden toegekend, moeten zij duidelijk vermelden welke werknemerscategorieën recht hebben op de maaltijdcheques. In dat geval zullen uiteraard de bepalingen van de cao moeten worden nageleefd, volgens de modaliteiten die daarin zijn vastgesteld.

Tot slot zal ook rekening moeten worden gehouden met de dwingende rechtsregels inzake gelijk loon. Het onderscheid mag dus niet gebaseerd zijn op de beschermde criteria (antidiscriminatiewet) of op het feit dat de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of een duidelijk omschreven werk is gesloten of dat de arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid is gesloten.

Laten we ten slotte niet vergeten dat de maaltijdcheque een aanzienlijk en wijdverspreid voordeel is en dat bij invoering ervan in de onderneming erover moet worden gewaakt dat de sociale vrede niet in gevaar wordt gebracht.

Wenst u meer te weten te komen? Dit extralegaal voordeel en vele andere worden uitvoerig besproken in ons naslagwerk over Alternatieve Verloning. Mis de nieuwe editie niet (juni 2024).