Stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag: welke toegangsvoorwaarden in 2015?

2015 is een scharnierjaar voor het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag vermits belangrijke wijzigingen op 1 januari 2015 in voege treden.

Deze wijzigingen komen van de vorige regering die indertijd beslist had de toegangsvoorwaarden voor het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag te verstrengen (zien ons artikel van 16 januari 2012).

Zoals aangekondigd in ons artikel van 17 oktober 2014 over het regeerakkoord van de nieuwe regering, heeft deze laatste beslist het verstrengingsproces van de toegangsvoorwaarden voor het SWT verder te zetten en te versnellen.

Het doel van dit artikel is de stand van zaken te geven van de toegangsvoorwaarden die in 2015 van toepassing zijn. Vermits de wijzigingen die door de nieuwe regering werden aangekondigd nog niet in een wettekst werden omgezet, zullen we nog een onderscheid  maken tussen de gekende actuele regels en de aangekondigde regels.

1. Algemeen

Om het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (toekenning van een aanvullende vergoeding bovenop de werkloosheidsuitkeringen voor sommige oudere werknemers die worden ontslagen) te genieten, moet de werknemer een zeker aantal voorwaarden vervullen, in het bijzonder leeftijds- en anciënniteitsvoorwaarden.

De leeftijdsvoorwaarde moet bereikt zijn bij de effectieve beëindiging van de arbeidsovereenkomst en tijdens de geldigheidsperiode van de collectieve arbeidsovereenkomst die het recht op het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag vastlegt.

De anciënniteitsvoorwaarde moet vervuld zijn bij de effectieve beëindiging van de arbeidsovereenkomst.

Voor de gewone SWT's (60 jaar – cao 17) en de SWT's 58 jaar lange loopbaan (sector- of ondernemings-cao), moeten de te vervullen leeftijds- en anciënniteitsvoorwaarden overeenstemmen met de voorwaarden die van toepassing zijn wanneer de arbeidsovereenkomst effectief een einde neemt.  Deze voorwaarden worden echter geleidelijk verstrengd (zie hierna).

Om de negatieve gevolgen van deze verstrenging te compenseren, werd het kliksysteem ingesteld voor de SWT's vanaf 60 jaar en voor de SWT's vanaf 58 jaar lange loopbaan. Op basis van dit systeem kan de werknemer, die op een gegeven ogenblik de leeftijds- en anciënniteitsvoorwaarden voor een SWT 60 jaar of 58 jaar lange loopbaan vervult, blijven werken zonder zijn recht op SWT daarna te verliezen wegens de verstrenging van de voorwaarden. Als hij later wordt ontslagen bij dezelfde werkgever, zal rekening worden gehouden met de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden die in het verleden werden bevroren, zelfs als ze niet meer overeenstemmen met de voorwaarden die op het einde van de arbeidsovereenkomst van toepassing zijn (zie ons artikel van 21 mei 2013).

Op de ministerraad van 23 oktober 2014, werd beslist dat het kliksysteem wordt behouden.

Voor de andere  SWT-types is de regel van toepassing dat de opzeggingstermijn een einde kan nemen buiten de geldigheidsperiode van de cao voor zover de leeftijdsvoorwaarde is bereikt tijdens de geldigheidsperiode van deze cao. 

Opgelet! Het nieuwe regeerakkoord verstrengt de leeftijdsvoorwaarden voor sommige SWT's nog een beetje meer. Volgens dit akkoord zullen de actueel gekende voorwaarden nog van toepassing zijn voor werknemers in opzegging of van wie de opzeggingstermijn ten laatste op 31 december 2014 aanving (dus opzeggingen ten laatste verstuurd op dinsdag 23 december 2014).

2. Gewone SWT-regelingen en lange loopbanen

2.1. SWT vanaf 60 jaar (cao nr. 17)

1°. Actuele voorwaarden

Het vereiste aantal loopbaanjaren wordt op 40 jaar gebracht voor mannen en op 31 jaar voor vrouwen.

2°. Aangekondigde voorwaarden

De minimumleeftijd wordt op 62 jaar gebracht.

2.2. SWT vanaf 58 jaar (sector- of ondernemings-cao)

1°. Actuele voorwaarden

Vanaf 2015 wordt de leeftijd van 60 jaar veralgemeend.

Opmerking: het zal zonder twijfel voordeliger zijn cao 17 te doen gelden vermits de loopbaanvoorwaarden hier gunstiger zijn (voor vrouwen).

2°. Aangekondigde voorwaarden

De minimumleeftijd wordt op 62 jaar gebracht voor de nieuwe cao’s.

Ook hier zal het zonder twijfel voordeliger zijn cao 17 te doen gelden vermits de loopbaanvoorwaarden  gunstiger zijn (voor vrouwen).

3. Regeling zware beroepen (nachtarbeid en bouwsector)

3.1. Actuele voorwaarden

Tot 31 december 2014 biedt cao nr. 106 van de Nationale Arbeidsraad sectoren en ondernemingen de mogelijkheid om een stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag te voorzien vanaf 56 jaar mits 33 loopbaanjaren wanneer het een werknemer betreft die minstens 20 jaar in een regeling met nachtarbeid werkte of een werknemer van de bouwsector die in het bezit is van een attest van definitieve arbeidsongeschiktheid opgesteld door een arbeidsgeneesheer.

Deze mogelijkheid wordt over het algemeen om de twee jaar verlengd door de Nationale Arbeidsraad tijdens zijn vergadering half december. Voor de periode 2015-2016 verwachten we dan ook deze verlenging.

3.2. Aangekondigde voorwaarden

Het regeerakkoord verstrengt de toegangsvoorwaarden voor deze regeling door de toegangsleeftijd op 58 jaar te brengen vanaf 1 januari 2015 en op 60 jaar vanaf 1 januari 2017 (onder voorbehoud van de verlenging van het stelsel na 31.12.2014).

4. Regeling zeer lange loopbanen

4.1. Actuele voorwaarden

Tot 31 december 2015 biedt de wet van 29 maart 2012 werknemers die een loopbaan van 40 jaar kunnen bewijzen de mogelijkheid om het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag te genieten vanaf 56 jaar.

4.2. Aangekondigde voorwaarden

Het regeerakkoord verstrengt de toegangsvoorwaarden voor deze regeling door de toegangsleeftijd op 58 jaar te brengen vanaf 1 januari 2015 en op 60 jaar vanaf 1 januari 2017.

5. Verdwijning van sommige stelsels van werkloosheid met bedrijfstoeslag

In welbepaalde omstandigheden was de verlaging van de SWT-leeftijd onder 58 jaar toegestaan op voorwaarde dat het een verlenging van een collectieve arbeidsovereenkomst of een collectief akkoord betrof en de werknemer een minimumanciënniteit had bereikt.  

Aldus bleef het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag vanaf 57 jaar mits 38 loopbaanjaren (verlenging van cao's die vóór 01.09.1987 of vóór 1 juni 1986 werden neergelegd) in 2014 bestaan.

Verlenging van deze collectieve arbeidsovereenkomsten of collectieve akkoorden is niet meer mogelijk na 31 december 2014.  Deze regeling verdwijnt dus op 1 januari 2015.

6. Stelsels van werkloosheid met bedrijfstoeslag in afwachting van verlenging

Volgende regelingen zijn in afwachting van verlenging:

• het SWT vanaf 58 jaar voor werknemers die als mindervalide of als werknemer met ernstige lichamelijke problemen zijn erkend;
• het SWT vanaf 56 jaar (tijdelijke regeling in het kader van nachtarbeid of in de bouwsector) of 58 jaar volgens het regeerakkoord;
• het SWT vanaf 56 jaar (suppletieve regeling) of 58 jaar volgens het regeerakkoord.

7. Overzichtstabel voor het jaar 2015

¹ 5 jaar in een zwaar beroep tijdens de 10 voorafgaande jaren of 7 jaar in een zwaar beroep tijdens de 15 voorafgaande jaren.

² Voor de activiteitssector waarvoor geen paritair comité bestaat of waarvan het paritair comité niet functioneert.

³ Vanaf 1 januari 2013 en onder 3 cumulatieve voorwaarden: collectief ontslag van minstens 20% van de werknemers - betreft alle werknemers van een TBE of van een activiteitssegment - TBE of  activiteitssegment moet minstens 2 jaar bestaan bij de aankondiging van het collectief ontslag.