In een artikel van 13 januari 2014 (Kunstenaars: nieuwigheden in het sociaal statuut) kondigden we u een versterking van de rechten van de kunstenaars aan. Er moesten echter nog uitvoeringsmaatregelen worden genomen.
Een koninklijk besluit van 26 maart 2014 (BS van 17 april 2014) is de eerste stap naar een grotere rechtszekerheid voor de kunstenaars.
Voortaan kan men enkel beroep doen op het statuut 1bis als niet aan de voorwaarden om een echte arbeidsovereenkomst op te stellen is voldaan. Ter herinnering: het statuut 1bis is bedoeld voor "gelegenheidskunstenaars" die, in tegenstelling tot "permanente kunstenaars", niet gebonden zijn door een arbeidsovereenkomst. In het kader van dit statuut wordt de opdrachtgever beschouwd als werkgever en is hij ertoe gehouden de prestaties van de kunstenaars en de desbetreffende bezoldigingen aan te geven bij de RSZ. Deze verplichte onderwerping aan de RSZ betekent helemaal niet dat er een arbeidsovereenkomst is gesloten tussen de gelegenheidskunstenaar en de opdrachtgever.
Kunstenaarsvisum en kunstenaarskaart
Bovenvermeld koninklijk besluit voorziet dat het kunstenaarsvisum (beroepsvisum dat bevestigt dat de kunstenaar aan de voorwaarden voldoet om het vermoeden bepaald in artikel 1bis te genieten) om de 5 jaar moet worden hernieuwd en dat het kan worden ingetrokken door de Commissie Kunstenaars in geval van misbruik of indien de voorwaarden van statuut 1bis niet worden nageleefd. Bovendien kunnen het model, de nadere regels voor aflevering, de nadere regels voor het bijhouden en bewaren en de informatie die moet vermeld zijn op het kunstenaarsvisum bij ministerieel besluit worden vastgesteld.
Dezelfde Commissie Kunstenaars levert de kunstenaarskaart af die recht geeft op vrijstelling van sociale bijdragen. Net als het visum moet deze kaart om de 5 jaar worden hernieuwd.
Tot slot merken we op dat het bedrag dat als terugbetaling van kosten kan worden toegekend bij ministerieel besluit kan worden bepaald.
Samenstelling van de Commissie
De Commissie Kunstenaars wordt ingesteld met een kamer van de Nederlandse taalrol en een kamer van de Franse taalrol.
Elke kamer is samengesteld uit de volgende leden (naast de voorzitter):
- 1 vertegenwoordiger van de RSZ;
- 1 vertegenwoordiger van de RSVZ;
- 1 vertegenwoordiger van de RVA;
- 3 vertegenwoordigers aangewezen door de interprofessionele vakverenigingen;
- 3 vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties;
- 3 vertegenwoordigers van de artistieke sector.
Bovendien kan elke gemeenschapsregering een vertegenwoordiger aanduiden in de kamer van haar taalrol.
Voor de vragen met betrekking tot de aard van de arbeidsrelatie zetelen de vertegenwoordigers van de artistieke sector en de vertegenwoordigers aangeduid door de gemeenschapsregeringen niet.
De hierboven beschreven commissie zal pas in werking treden vanaf de verschijning van het besluit tot benoeming van de leden van de Commissie. In afwachting mag de huidige Commissie Kunstenaars de kunstenaarskaart verlenen en de verklaringen op erewoord betreffende het statuut 1bis in ontvangst nemen.
Sanctie
Bij gebrek aan kaart of in geval van onvolledige of valse vermeldingen op de kunstenaarskaart zullen noch de kunstenaar, noch de opdrachtgever aanspraak kunnen maken op de regeling van de kleine vergoedingen. De kunstenaar en de opdrachtgever zullen onderworpen zijn aan alle takken van de sociale zekerheid voor werknemers (behalve de opdrachtgever van de artistieke sector).