De wet betreffende werkbaar en wendbaar werk van 5 maart 2017 is verschenen in het Belgisch Staatsblad van 15 maart 2017. De bepalingen van deze wet zijn in het bijzonder gericht op de vereenvoudiging en modernisering van de reglementering van deeltijdse arbeid.
Het doel van deze bepalingen is de administratieve last van de werkgevers te verlichten zonder afbreuk te doen aan de rechten en de bescherming van deeltijdse werknemers. We geven u hierna een gedetailleerde analyse van deze verschillende bepalingen.
-
Vereenvoudiging en versoepeling van de regels inzake bekendmaking van de werkroosters.
Wat het arbeidsreglement betreft:
Tot nu toe was de werkgever wettelijk verplicht alle arbeidsregelingen en deeltijdse werkroosters die in de onderneming van toepassing zijn, op te nemen in zijn arbeidsreglement. Deze verplichting wordt afgeschaft.
Voortaan moet de werkgever een algemeen kader voor de toepassing van variabele deeltijdse werkroosters opnemen in zijn arbeidsreglement. Het arbeidsreglement moet dan de volgende vermeldingen bevatten:
- het uur waarop de werkdag ten vroegste begint en ten laatste eindigt;
- de dagen van de week waarop arbeidsprestaties kunnen worden verricht;
- de minimale en maximale dagelijkse arbeidsduur;
- de minimale en maximale wekelijkse arbeidsduur (wanneer de arbeidsregeling ook veranderlijk is);
- de wijze waarop en de termijn waarbinnen deeltijdse werknemers op de hoogte worden gebracht van hun werkroosters.
Ook de vaste uurroosters moete niet langer in het arbeidsreglement worden opgenomen aangezien ze nog steeds verplicht in de arbeidsovereenkomst moeten worden vermeld.
Wat de arbeidsovereenkomst betreft:
Zoals de wet tot nu toe al bepaalde voor deeltijdse werknemers met een vast werkrooster, moeten de arbeidsregeling en het overeengekomen werkrooster in de arbeidsovereenkomst worden opgenomen.
Wanneer de arbeidsregeling van de deeltijdse werknemer georganiseerd is volgens een cyclus van meer dan een week, moet op ieder ogenblik kunnen worden bepaald wanneer de cyclus begint. De cyclus moet uitvoerig worden beschreven in de arbeidsovereenkomst.
Voor deeltijdse werknemers met een variabel werkrooster moet de arbeidsovereenkomst de overeengekomen arbeidsregeling vermelden en verwijzen naar het algemene kader voor variabele werkroosters bepaald door het arbeidsreglement. Bij ontstentenis van een geschrift overeenkomstig deze bepalingen kan de werknemer uit de bestaande arbeidsregelingen en werkroosters in de onderneming de gunstigste kiezen.
Een kopie van de arbeidsovereenkomst (of een uittreksel ervan dat de arbeidsregeling en het werkrooster van de deeltijdse werknemer vermeldt en zijn handtekening bevat) moet worden bewaard op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd. Deze kopie mag in papieren of elektronische vorm worden bewaard.
Wat de mededeling van variabele deeltijdse werkroosters betreft:
Voor het ogenblik is de werkgever verplicht de werkroosters minstens 5 werkdagen op voorhand bekend te maken via aanplakking van een individueel bericht op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd. Er is ook bepaald dat een collectieve arbeidsovereenkomst (of het arbeidsreglement) een andere procedure voor bekendmaking van de werkroosters kan voorzien en dat een algemeen verbindend verklaarde sectorale arbeidsovereenkomst de bekendmakingstermijn kan wijzigen. De werkgever blijft er echter toe gehouden een bericht aan te plakken in de lokalen van de onderneming om een eventuele controle van de sociale inspectie mogelijk te maken. Dit bericht moet worden bewaard gedurende een jaar vanaf de dag waarop het vermelde uurrooster niet langer van toepassing is.
In de toekomst moeten de werknemers gewoon door middel van een schriftelijk gedateerd bericht op de hoogte worden gebracht van hun individueel werkrooster. Deze mededeling moet minstens 5 werkdagen vóór het begin van de prestaties worden gedaan of binnen een andere termijn die bij een algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst is voorzien en niet minder dan een werkdag mag bedragen.
Er wordt meer ruimte gegeven voor moderne technologieën zoals e-mails, intranet van de onderneming, enz. De middelen voor bekendmaking van de werkroosters kunnen vrij worden bepaald op voorwaarde dat de gekozen methode betrouwbaar, adequaat en toegankelijk is.
Een kopie van dit bericht moet zich onder papieren of elektronische vorm bevinden op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd en dit zodra en zolang het werkrooster van toepassing is.
Wat de controle van de afwijkingen op het normale werkrooster betreft:
Voor het ogenblik moet de werkgever alle afwijkingen op de deeltijdse werkroosters in een specifiek document opnemen. Het is echter mogelijk dit document onder bepaalde voorwaarden te vervangen door daartoe geschikte apparaten.
In de toekomst is de verplichting om over dergelijk document te beschikken enkel van toepassing op de werkgevers die geen betrouwbaar tijdsregistratiesysteem gebruiken. De volgende gegevens moeten door dit systeem worden geregistreerd:
- de identiteit van de werknemer;
- voor elke dag, begin- en einduur van zijn prestaties alsook de rustpauzes;
- de periode waarop de geregistreerde gegevens betrekking hebben.
Deze gegevens moeten 5 jaar worden bewaard en kunnen door de betrokken werknemer, de vakbondsafvaardiging en de bevoegde ambtenaren worden geraadpleegd.
-
Uitbreiding van het krediet bijkomende uren.
Voor deeltijdse werknemers met een flexibele arbeidsregeling voorziet een koninklijk besluit van 25 juni 1990 momenteel in een krediet van maximum 39 uren per kwartaal (hetzij 3 uren per week) die zonder overloon kunnen worden gepresteerd boven de gemiddelde duur vastgesteld in de arbeidsovereenkomst of boven het aangeplakte werkrooster.
Volgens de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg is een koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 25 juni 1990 in voorbereiding. Dit koninklijk besluit zou op dezelfde datum in werking moeten treden als de bepalingen inzake deeltijdse arbeid van de wet betreffende werkbaar en wendbaar werk.
Dit krediet wordt in de toekomst op maximum 3 uren en 14 minuten per week gebracht met een maximum van 168 uren per jaar.
Bovendien zouden eventuele wijzigingen van het werkrooster op vraag van de werknemer geen aanleiding meer geven tot betaling van overloon.
-
Glijdende uurroosters.
Voortaan is het mogelijk een systeem van glijdende uurroosters te voorzien voor deeltijdse werknemers met een vast werkrooster.
Meer informatie hierover vindt u in ons artikel over de glijdende uurroosters.
Deze bepalingen treden in werking op 1 oktober 2017. De werkgevers die al variabele deeltijdse werkroosters gebruiken, moeten hun arbeidsreglement aan deze nieuwe bepalingen aanpassen binnen 6 maanden na 1 oktober 2017, dus uiterlijk 31 maart 2018. Klanten van Group S - sociaal secretariaat vzw kunnen via hun dossierbeheerder een model van wettelijk kader voor variabele uurroosters bekomen evenals een model van arbeidsovereenkomst voor deeltijdse variabele prestaties.
Bronnen:
- de wet van 5 maart 2017 betreffende werkbaar en wendbaar werk, BS 15 maart 2017, titel 5;
- het bericht van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg van 15 maart 2017 inzake de inwerkingtreding van de wet betreffende werkbaar en wendbaar werk.