4801 Individueel opleidingsrecht

Paritair (sub-)Comité nr.:
226.00.00-00.00

Bijwerking: 09/02/2024
Geldig vanaf: 01/01/2024

1. Algemeen principe

De wet van 3 oktober 2022 houdende diverse bepalingen inzake arbeid voert een individueel opleidingsrecht in voor elke werknemer.

Dit individueel opleidingsrecht vervangt de algemene verplichting voor werkgevers in de privésector om een gemiddelde opleidingsinspanning te leveren van 5 dagen per jaar per voltijds equivalent werknemer. 

Voor voltijdse werknemers bedraagt dit recht 4 dagen in 2023 en 5 dagen vanaf 2024. Uitzonderingen worden voorzien voor bedrijven met minder dan 20 werknemers.

Het individueel opleidingsrecht kan ten uitvoer worden gelegd:

• hetzij op sectorniveau via een bij koninklijk besluit verplicht gestelde sectorale collectieve arbeidsovereenkomst (CAO); (Voor de periode 202-2024 moet deze CAO uiterlijk op 30 september 2023 worden neergelegd bij de griffie)
• ofwel, bij gebrek aan een sectorale CAO, op het niveau van de onderneming.

De sectorale collectieve arbeidsovereenkomst voorziet in:

• een individueel opleidingsrecht dat voor een voltijds tewerkgestelde werknemer;
• een groeipad dat vastlegt in welke mate het aantal opleidingsdagen wordt verhoogd om het individueel opleidingsrecht van minimum 5 dagen per jaar vanaf 1 januari 2024 te realiseren;
• een kader voor de praktische tenuitvoerlegging van het individueel opleidingsrecht en voor de verwezenlijking van het groeipad;
• de opleidingen die in aanmerking worden genomen om het aantal individuele opleidingsdagen te bepalen waarbij minstens begrepen zijn: de formele en informele opleidingen en de opleidingen die betrekking hebben op de materies inzake het welzijnsbeleid van toepassing op werknemers bij de uitvoering van hun werk.

Deze cao kan het aantal dagen en groeipad wijzigen, hoger of lager, zonder het aantal opleidingsdagen te kunnen verminderen tot minder dan 2 dagen.

In uw sector is een collectieve arbeidsovereenkomst betreffende het individueel opleidingsrecht gesloten.

2. PC 226

In het Paritair comité voor de bedienden uit de internationale handel, het vervoer en de logistiek werd op 8 januari 2024 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten betreffende de vormingsinspanningen (nr. 185966/CO/226). 

2.1. Individueel opleidingsrecht

a. Toepassingsgebied

Voor ondernemingen met minstens 10 en minder dan 20 werknemers :

• 1 opleidingsdag per kalenderjaar voor een voltijdse werknemer (heel jaar in dienst).

Voor ondernemingen vanaf 20 werknemers:

2 opleidingsdagen per kalenderjaar voor een voltijdse werknemer (tenzij een hoger aantal op ondernemingsvlak is bepaald).

Er wordt gebruik gemaakt van volgend groeipad:

• vanaf 2023: 2 dagen voor een voltijdse werknemer;

• vanaf 2025: 3 dagen voor een voltijdse werknemer;

• vanaf 2027: 4 dagen voor een voltijdse werknemer;

• vanaf 2029: 5 dagen voor een voltijdse werknemer.

Iedere onderneming met minder dan 20 werknemers die deel uitmaakt van een technische bedrijfseenheid van 20 werknemers of meer vallen ook onder de verplichtingen van het individueel opleidingsrecht.

b. Uitvoering en  mogelijke opleidingstypes 

Voor de invulling van het individuele opleidingsrecht worden de begrippen 'formele opleiding' en 'informele opleiding' gedefinieerd overeenkomstig artikel 50, §1 a) en b) van de Wet op de Arbeidsdeal.

• Formele opleiding: door lesgevers of sprekers ontwikkelde cursussen en stages. Deze opleidingen worden gekenmerkt door een hoge graad van organisatie van de opleider of opleidingsinstelling. Ze gaan door op een plaats die duidelijk van de werkplek gescheiden is. Ze richten zich tot een groep leerlingen. Die opleidingen kunnen ontwikkeld en beheerd worden door de onderneming zelf of door een extern organisme.
• Informele opleiding: de opleidingsactiviteiten, andere dan deze bedoeld hierboven die rechtstreeks betrekking hebben op het werk. Deze opleidingen worden gekenmerkt door een hoge graad van zelforganisatie door de individuele leerling of door een groep leerlingen met betrekking tot de tijd, de plaats en de inhoud, een inhoud die gekozen wordt volgens de individuele behoeften van de leerling op de werkplek, en met een rechtstreeks verband met het werk en de werkplek, met inbegrip van deelname aan conferenties of beurzen voor leerdoeleinden.

Voor de invulling van het individuele opleidingsrecht komen enkel professionele en sectorgerelateerde opleidingen in aanmerking. Hieronder wordt o.m. verstaan:

• LOGOS opleidingen;
• (wettelijk) verplichte opleidingen;
• opleidingen die toegang geven tot een (knelpunt) beroep in het PC 226;
• taalopleidingen.

2.2 Collectieve opleiding

In 2023-2024 worden globaal per bediende in dienst op 1 januari 2023 gemiddeld 6 dagen toegekend voor het volgen van vormingsinitiatieven of "training on the job". De berekening van het globaal aantal dagen gebeurt op het vlak van de technische bedrijfseenheid waarbij het aantal bedienden wordt uitgedrukt in voltijdse equivalenten.

In correlatie tot het individueel opleidingsrecht, is voor de ondernemingen met 20 werknemers of meer het volgende groeipad van toepassing:

• periode 2025-2026: gemiddeld 4 dagen vorming per bediende over twee jaar;
• periode 2027-2028: gemiddeld 2 dagen vorming per bediende over twee jaar.
• Vanaf 2029 geldt alleen nog het individueel opleidingsrecht.

De werkgever is verantwoordelijk voor de concrete verdeling van het globaal aantal vormingsdagen onder de bedienden.

2.3 Vergoeding voor de opleidingsdagen

De opleiding kan binnen of buiten de normale werkuren worden gevolgd.

De opleidingsuren worden betaald aan het feestdagenloon voor de arbeidsuren. Een arbeidsuur wordt als volgt berekend: (maandloon x 3/13)/37.

De opleidingsuren die buiten de normale werkuren gevolgd worden, worden betaald aan het hetzelfde uurloon maar geven geen aanleiding tot de betaling van een eventueel overloon of premies.

2.4 Opleidingsplan

Iedere werkgever die minstens 20 werknemers in dienst heeft stelt jaarlijks vóór 31 maart een opleidingsplan op. Hierbij besteedt de werkgever in het bijzonder aandacht aan:

• de werknemers behorend tot de risicogroepen zoals bedoeld in artikel 35 van de wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen;
• de genderdimensie;
• de knelpuntberoepen.

Het opleidingsplan bevat minstens een overzicht van de to volgen formele en informele opleidingen. De verplichte opleidingen worden in het opleidingsplan meegenomen als formele opleidingen. De 'on-the-job' trainingen die nu reeds in de ondernemingen worden gegeven worden in het opleidingsplan meegenomen als informele opleidingen.

Om aan zijn verplichting inzake het jaarlijks opleidingsplan to voldoen, kan de werkgever gebruik maken van het model in de cao (nr. 185966/CO/226). 

In ondernemingen met een overlegorgaan zal een jaarlijkse voorafgaande bespreking plaatsvinden over een globaal opleidingsplan. Na afloop van elk kalenderjaar dient de werkgever in het geëigend overlegorgaan to rapporteren over de vormingsinspanningen aan de hand van een paritair opgesteld rapporteringsmodel.

Toepasselijke collectieve arbeidsovereenkomst: om de integrale tekst te lezen, klik op het registratienummer.

Datum CAO 08/01/2024	Registratienr 185966	Geldig van -	Geldig tot -
Neerleggingsdatum 11/01/2024		Registratiedatum 08/02/2024
Onderwerp Vormingsinspanningen
BS Bericht van neerlegging 20/02/2024		Algemeen verbindend verklaring Gevraagd
Algemeen verbindend verklaard door Koninklijk Besluit van -		Gepubliceerd in het B.St. van -
Keywords -
Tekst aangepast op 10/02/2024

Historiek
01/01/2024	31/12/2050	4801 Individueel opleidingsrecht
01/01/2023	31/12/2023	4801 Individueel opleidingsrecht
01/01/2020	31/12/2022	4801 Beroepsopleiding
01/01/2017	31/12/2019	4801 Vormingsinspanningen
01/01/2015	31/12/2016	4801 Vormingsakkoord 2015-2016
01/01/2013	31/12/2014	4801 48 Vorming
01/01/2011	31/12/2012	4801 48 Vorming
01/01/2009	31/12/2010	4801 48 Vorming
01/01/2007	31/12/2008	4801 48 Vorming