Nieuwe maatregelen betreffende het welzijn op het werk van uitzendkrachten!

Een koninklijk besluit van 15 december 2010 tot vaststelling van maatregelen betreffende het welzijn op het werk van uitzendkrachten vervangt het koninklijk besluit van 19 februari 1997 tot vaststelling van de maatregelen betreffende de veiligheid en de gezondheid op het werk van uitzendkrachten.

Het nieuwe KB breidt de bescherming van uitzendkrachten uit, o.a. door een aanpassing van de inhoud en het gebruik van de werkpostfiche en het invoeren van een centrale gegevensbank met de resultaten van de medische onderzoeken van de uitzendkrachten.

Deze nieuwe regelgeving treedt in werking op 1 januari 2011 en vormt hoofdstuk IV van Titel VIII van de Codex over het welzijn op het werk.

Werkpostfiche

De gebruiker dient vóór de terbeschikkingstelling van de uitzendkracht, aan het uitzendbureau alle inlichtingen te verstrekken betreffende de vereiste beroepskwalificatie en de specifieke kenmerken van de werkpost.

Met het oog hierop stelt de gebruiker een werkpostfiche op voor elke uitzendkracht die tewerkgesteld wordt op een werkpost of functie waarvoor gezondheidstoezicht verplicht is. De werkpostfiches worden opgesteld in samenwerking met de preventieadviseur van de interne dienst en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.

Het KB vermeldt een model van werkpostfiche dat u onderaan dit artikel kan terugvinden als bijlage (zie bijlage 1).

De vorm van deze fiche is vrij, de inhoud daarentegen is verplicht.  

De gebruiker vermeldt op de werkpostfiche tenminste de volgende inlichtingen:

• de identificatie van de fiche en de datum waarop deze is ingevuld;
• zijn eigen gegevens;
• de precieze beschrijving van de eigenschappen van de werkpost of functie: de te vervullen functie, de vereiste kwalificaties en beroepsvoorwaarden, de lokalisatie van de werkpost, de gebruikte arbeidsmiddelen en het eventuele verbod om er jongeren tewerk te stellen. De kenmerken van de werkpost zijn gebaseerd op een risicoanalyse;
• de maatregelen inzake moederschapsbescherming (aanpassing van de werkpost of verwijdering van de werkpost);
• de gegevens in verband met het gezondheidstoezicht: de aanduiding van de verplichting van gezondheidstoezicht, de aanduiding van de aard van de werkpost of de activiteiten en de aard van het specifieke risico. Het gebruik van codes om de risico’s aan te duiden waarop het medisch onderzoek moet uitgevoerd worden, wordt verplicht;
• de te dragen werkkledij en persoonlijke beschermingsmiddelen;
• de vereiste opleidingen.

De gebruiker vraagt het advies van het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) over de werkpostfiche en bezorgt deze vervolgens aan het uitzendbureau.

Het uitzendbureau vult op zijn beurt de fiche aan met zijn eigen gegevens en de gegevens van de uitzendkracht. Vervolgens bezorgt het een kopie hiervan aan de uitzendkracht. Ook de datum van afgifte van een kopie aan de uitzendkracht moet op de fiche worden vermeld.

Het uitzendbureau houdt, tijdens de duur van de tewerkstelling van de uitzendkracht bij een gebruiker, een naar behoren ingevuld exemplaar van de werkpostfiche bij en houdt de werkpostfiches ter beschikking van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en de met het toezicht belaste ambtenaar, die deze fiches kunnen inkijken.

De gebruiker houdt, tijdens de duur van de tewerkstelling van de uitzendkracht, de werkpostfiches ter beschikking van de persoon belast met het onthaal, van de preventieadviseur van de interne dienst, van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en van de met het toezicht belaste ambtenaar, die deze fiches kunnen inkijken.

Centrale gegevensbank

Er wordt een centrale gegevensbank opgericht voor elke uitzendkracht die onderworpen is aan gezondheidstoezicht met de resultaten van het medisch onderzoek van deze uitzendkrachten. Deze gegevensbank vermeldt verplicht een aantal gegevens van de uitzendkracht, van het uitzendbureau en in verband met de medische geschiktheid van de uitzendkracht.

Het KB vermeldt een model van de minimale gegevens die zijn in te geven in de centrale gegevensbank dat u onderaan dit artikel kan terugvinden als bijlage (zie bijlage 2).

Deze gegevensbank heeft voornamelijk tot doel de opvolging van het gezondheidstoezicht toe te laten, nutteloze herhalingen van gezondheidsbeoordelingen te vermijden en de uitwisseling van gegevens te vergemakkelijken.

Zij wordt beheerd door de centrale preventiedienst voor de sector van de uitzendarbeid. Dit beheer bestaat uit het vastleggen van de modaliteiten voor het opstellen, de werking, de controle, de bewaring van en de toegang tot deze gegevens.

De interne en externe diensten van de uitzendbureaus en de gebruikers zijn gehouden hun respectieve gegevens onder elektronische vorm over te maken aan voormelde preventiedienst belast met het centraal beheer.

Gezondheidstoezicht en verdeling van de verplichtingen

Externe dienst voor preventie en bescherming op het werk

Een uitzendbureau kan voor zijn uitzendkrachten een beroep doen op meerdere externe diensten, voor zover er per kantoor steeds een beroep wordt gedaan op dezelfde externe dienst.

Meerdere uitzendbureaus kunnen voor hun uitzendkrachten gezamenlijk een beroep doen op dezelfde externe dienst voor één of meerdere kantoren.

Het uitzendbureau dat van externe dienst wenst te veranderen, deelt zijn beslissing mee aan de betrokken externe dienst uiterlijk op 31 januari 2011. In dat geval neemt de overeenkomst met deze externe dienst steeds een einde op 31 december 2011.

Controle arbeidsgeschiktheid uitzendkracht

Het uitzendbureau gaat na of de uitzendkracht arbeidsgeschikt werd verklaard voor de betrokken werkpost of functie en vergewist zich van de geldigheidsduur van de arbeidsgeschiktheid van de uitzendkracht vóór elke tewerkstelling, via raadpleging van de centrale gegevensbank.

Indien een gezondheidsbeoordeling nodig is vóór de tewerkstelling of wanneer de geldigheidsduur van de arbeidsgeschiktheid verstreken is, bezorgt het uitzendbureau aan de uitzendkracht een formulier ‘verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers’.  Bij deze aanvraag wordt een kopie van de werkpostfiche gevoegd die aan het gezondheidsdossier in de centrale gegevensbank van de uitzendkracht wordt toegevoegd.

Het formulier ‘verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers’ is bestemd voor de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer van de externe dienst van het uitzendbureau. De gezondheidsbeoordeling kan echter ook uitgevoerd worden door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer van de interne dienst van de gebruiker of van de externe dienst bij wie hij is aangesloten, al naargelang het geval.

De verklaring van arbeidsgeschiktheid en de duur ervan worden vastgelegd door middel van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling en worden ingevoegd in de centrale gegevensbank.

 Bij elke gezondheidsbeoordeling moet de betrokken preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in het bezit zijn van alle nuttige inlichtingen, inzonderheid van de werkpostfiche, zodat hij een duidelijk overzicht heeft van de risico’s waaraan de uitzendkracht wordt blootgesteld.

Verdeling van de verplichtingen tussen het uitzendbureau en de gebruiker

Het uitzendbureau is verantwoordelijk voor de naleving van de reglementaire bepalingen inzake de inentingen. De verplichtingen op het vlak van naleving van de bepalingen inzake moederschapsbescherming zijn gespreid over uitzendbureau en gebruiker.

De gebruiker zorgt ervoor dat het werk wordt uitgevoerd in de beste omstandigheden, opdat de uitzendkracht hetzelfde niveau van bescherming geniet als de andere werknemers van de onderneming. Daartoe neemt de gebruiker, voorafgaand aan elke door een uitzendkracht nieuw uitgeoefende activiteit, de volgende maatregelen:

• hij vergewist zich van de bijzondere beroepskwalificatie van de uitzendkracht;
• hij stelt de nodige werkkledij en de persoonlijke beschermingsmiddelen kosteloos ter beschikking van de uitzendkracht;
• hij gaat na of de uitzendkracht die onderworpen is aan gezondheidstoezicht medisch geschikt werd verklaard om de te begeven werkpost of functie te bekleden aan de hand van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling of een afdruk uit de centrale gegevensbank.

De gebruiker (of een lid van de hiërarchische lijn dat voor het onthaal door de gebruiker werd aangeduid) geeft elke uitzendkracht de relevante informatie over alle risico’s verbonden aan de werkpost, de verplichtingen van de hiërarchische lijn, de opdrachten en de bevoegdheden van de interne dienst, de toegang tot de sociale voorzieningen, de wijze van uitoefening van het recht op de spontane raadpleging, de organisatie van de eerste hulpverlening en de lokalisatie van de gevaarlijke toegangszones en de maatregelen genomen in spoedgevallen en in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar.

Hij bezorgt de uitzendkracht eveneens de specifieke veiligheidsinstructies die nodig zijn om de risico’s eigen aan de werkpost of activiteit en de risico’s verbonden aan de arbeidsplaats te voorkomen en neemt de nodige maatregelen opdat de uitzendkracht een voldoende en aangepaste opleiding krijgt.

De persoon belast met het onthaal van de uitzendkrachten moet een document ondertekenen waaruit blijkt dat de nodige inlichtingen en instructies zijn gegeven over het welzijn op het werk. De werkpostfiche of een register dat het identificatienummer van de fiche bevat, kan daartoe dienen als document.

Zodra een uitzendkracht tewerkgesteld is, verwittigt de gebruiker de preventieadviseur van de interne dienst en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. 

De gebruiker vergewist er zich van dat de betrokken interne of externe dienst, in het bijzonder de volgende taken verricht:

• de arbeidsplaatsen bezoeken en de werkpost onderzoeken die de uitzendkracht bezet of zal bezetten met het oog op de opmaak van de werkpostfiche;
• een eventuele collectieve aanpassing van deze werkpost voorstellen;
• het uitvoeren van de gezondheidsbeoordelingen en in voorkomend geval de spontane raadplegingen.

Organisatie van de kosten

Het uitzendbureau sluit een overeenkomst met de externe dienst waarbij het is aangesloten, voor het uitvoeren van de taken die de externe dienst moet leveren. Deze overeenkomst stelt eveneens het tarief hiervoor vast.

In geval het medisch onderzoek wordt uitgevoerd door de preventiedienst van de gebruiker, stelt een overeenkomst gesloten tussen het uitzendbureau en de gebruiker het tarief hiervoor vast.

Daarnaast wordt ook een overeenkomst gesloten tussen de gebruiker en zijn externe dienst over de tarieven die gelden.

Elk uitzendbureau is aan het Sociaal Fonds voor de uitzendkrachten, opgericht door het paritair comité voor de uitzendarbeid, een forfaitaire bijdrage verschuldigd per voltijds equivalent tewerkgestelde uitzendkracht.

Deze forfaitaire bijdrage stemt, voor een uitzendkracht die als arbeider wordt tewerkgesteld, overeen met 50 % van de forfaitaire bijdrage die werkgevers verschuldigd zijn voor prestaties van de preventieadviseurs van de externe dienst. Voor uitzendkrachten die als bediende worden tewerkgesteld, stemt deze bijdrage overeen met 10 % van de forfaitaire bijdrage die werkgevers verschuldigd zijn voor prestaties van de preventieadviseurs van de externe dienst.

Voor de berekening van het aantal tewerkgestelde uitzendkrachten, wordt rekening gehouden met het aantal voltijds equivalent tewerkgestelde uitzendkrachten dat is tewerkgesteld in het jaar voorafgaand aan dat waarvoor de bijdrage moet worden vastgesteld.

Het aantal voltijds equivalent tewerkgestelde uitzendkrachten wordt vastgesteld door middel van een jaargemiddelde dat verkregen wordt door het aantal aan de RSZ aangegeven dagen te delen door het aantal werkdagen, met afronding naar boven.

Het Sociaal Fonds voor de uitzendkrachten bepaalt:

• de voorwaarden en nadere regels betreffende de betaling van de bijdragen verschuldigd door de uitzendbureaus;
• de voorwaarden en nadere regels betreffende de terugbetaling aan het uitzendbureau van de kosten verbonden aan het gezondheidstoezicht dat daadwerkelijk werd uitgevoerd;
• de verhoging van de bijdragen;
• de voorwaarden en nadere regels voor de bestemming van de bijdragen die overblijven na de terugbetaling;
• de voorwaarden en nadere regels van het beheer van de centrale gegevensbank.

Verboden activiteiten

Het is verboden uitzendkrachten te werk te stellen aan afbraakwerken en verwijdering van asbest of aan bepaalde begassingen.

Het is de gebruiker en het uitzendbureau verboden een uitzendkracht tewerk te stellen aan een werkpost of functie waarvoor geen verplichte werkpostfiche werd opgesteld en waarover de uitzendkracht niet geïnformeerd werd.

Het is de gebruiker verboden een uitzendkracht tewerk te stellen aan een andere werkpost of functie indien deze werkpost of deze functie andere risico’s inhoudt dan deze die vermeld zijn op de werkpostfiche, en die impliceren dat een werkpostfiche wordt opgesteld.

BIJLAGE 1: Model van werkpostfiche uitzendarbeid

BIJLAGE 2: Minimale gegevens in te geven in de centrale gegevensbank